کرده ام توبه به دست صنم باده فروش... (تحلیل یک آیین فراموش شده)

توبه اولین مقام سیر و سلوک و از اصطلاحات عرفانی است که به صورت ترکیب توبه کردن بر دست... در گذر زمان کارکردها و معانی متفاوتی یافته و از دربار پادشاهان تا جامعه دین داران و حکومتیان و حتی در ادبیات مغانه و قلندری بازتاب گوناگونی را به نمایش گذاشته است. توبه، دو وجه درونی و بیرونی دارد. در وجه درونی، شخص توبه کار از خطایی که مرتکب شده در پیشگاه پروردگار استغفار می کند و از عمل خویش پشیمان است و پروردگار نیز توفیق توبه را شامل حال بنده خطاکار می کند. اما وجه بیرونی، صورت نمودیافته و انفعالی وجه درونی است. در این وجه، توبه کار برای احیای حیثیت و ترمیم هویت اجتماعی خویش، در عمل به توبه خود با مراجعه به شخصیتی مقبول رسمیت می بخشد و بر دست پیر و...توبه می نماید.در این مقاله وجه بیرونی توبه با رویکردی به ترکیب توبه کردن بر [= به] دست... بررسی و تحلیل شده و بازتاب ترکیب یادشده از آیین تا تعبیرات کنایی در میان متصوفه، جامعه دین داران، حکومتیان، ادبیات مغانه و... نیز طبقه بندی و تحلیل شده است. نیز به آیین هایی که با محوریت بر دست کسی شکل گرفته اند، اشاره شده است.

کلیدواژه ها:

توبه ، توبه کردن بر دست کسی ، آیین های خانقاهی ، ادبیات رندانه و قلندری ، ترکیبات کنایی