قانون احتمالات و اصل سنخیت در برهان نظم

برهان نظم در الهیات اسلامی و غربی پیشینه بلندی دارد، چنان که برای کسانی که توانمندی یا ورزیدگی فکری لازم برای فهم و هضم برهان های فلسفی بر اثبات وجود خدای متعال را ندارند (که بیشتر افراد بشر را شامل می شود) نقش ویژه و بی بدیلی دارد. به همین دلیل در قرآن کریم و روایات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نظم، دارای گونه هایی است که نظم غایی از شاخص ترین آنهاست و تکیه گاه برهان نظم نیز، بیش از هرچیز، نظم غایی است. از برهان نظم تقریرهای مختلفی عرضه شده که تقریبر آن بر اساس حساب احتمالات، رایج ترین آنهاست. گاهی این برهان بر پایه اصل سنخیت تبیین شده است. نتیجه برهان براساس حساب احتمالات، یقین عقلی (در مقیاس عقل فطری و عمومی) است و نتیجه آن بر پایه اصل سنخیت، یقین فلسفی است. بر تقریر برهان نظم براساس حساب احتمالات اشکالاتی وارد شده است. در نوشتار حاضر، پس از بیان پیشینه برهان نظم، تعریف و اقسام نظم، تقریر برهان بر پایه حساب احتمالات تبیین و به اشکالاتی که برآن وارد شده، پاسخ داده شده است، چنان که تقریر آن بر پایه اصل سنخیت نیز نقل و بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

برهان نظم ، نظم غایی ، نظم فاعلی ، حساب احتمالات ، اصل سنخیت