تبیین وجودی مرگ از دیدگاه ابنسینا و ملاصدرا

در این مقاله با استفاده از مبانی سهگانه هستیشناسی، جهانشناسی و انسانشناسی به تبیین مرگ از نظر ابنسینا و ملاصدرا پرداخته شده است. ابنسینا بر مبنای نگرش ماهوی، از مبانی انسانشناختی همانند دوساحتی بودن انسان، روحانیهالحدوث و روحانیهالبقا بودن نفس در تبیین مرگ بهره میگیرد. در جهان- شناسی ابن سینا مسأله مرگ، بدون حضور عالم مثال منفصل و با تأکید بر عالم عقل و نظریه افلاک تبیینمیشود. او با استفاده از این مبانی و با تقسیم مرگ به دو قسم طبیعی و ارادی، تبیینی ماهوی و طبی از مرگ ارائه میدهد، بدینگونه که مرگ قطع تعلق نفس به بدن است و علت اصلی آن حرارت و طبیعت،عدم قابلیت بدن و تناهی قوای آن است، درحالیکه ملاصدرا بر پایه نگرش وجودی از مبانی انسانشناختی و جهانشناختی در تبیین مرگ بهره میگیرد مانند انحای سهگانه تجرد نفس، جسمانیهالحدوث وروحانیهالبقا بودن آن و اعتقاد به عوالم سهگانه هستی که عبارتند از: عالم عقل، عالم مثال و عالم ماده که انسان در تداوم حرکت وجودی خود با مرگ، قوس صعود را در این عوالم طی میکند. ملاصدرا باتقسیم مرگ به سه نوع طبیعی، اخترامی و ارادی، تبیینی متافیزیکی و وجودی از مرگ طبیعی ارائه میدهد، با این توضیح که: مرگ، امری وجودی و پایان حرکت تکاملی و استقلالی نفس از بدن است. تفاوت ایندو تبیین این است که در نظر ابنسینا بدن نقش اصلی در مرگ دارد، درحالیکه در نظر ملاصدرا نفس نقش اصلی را در مرگ ایفا میکند.

کلیدواژه ها:

مرگ ، تبیین ماهوی ، تبیین وجودی ، ابنسینا ، ملاصدرا