آیین چهاردهمی روزی با شروه در فرهنگ عامه هرمزگان

آیین چهاردهمی از قدیم الایام در بخشهایی از هرمزگان به ویژه در شهر میناب رایج بوده است . قدمت مراسم چهاردهمی را به بعد از ورود اسلام به ایران نسبت میدهند. چهاردهمی مراسمی فال گونه است که در آن اشعار عامه از جمله دوبیتی و شروه قرایت میشود، این اشعار بیشتر از فایز دشتستانی، محیای بستکی، رضایی مینابی و دیگر شاعران گمنام و بی نام نشان هرمزگان است. چون این مراسم در چهاردهم ماه صفر برگزار میشود به آن چهاردهمی میگویند. با بررسی آیین ها و باورهای مردم مناطق دیگر کشور میتوان نمونه های مشابهی از این مراسم را مشاهده کرد. در کرمان این نوع فال گرفتن را چملو مینامند که در چهلمین روز سال توسط زرتشتیان انجام میشده است و در اصفهان این مراسم در آداب چهارشنبه سوری آمده است که به آن فال بلونی (کوزه ی دهان گشاد) میگویند. که شباهت بسیار کمی با فال چهاردهمی دارد. به هر حال ریشه این مراسم هر چه که باشد میتوان آن را روزی با شروه نامید که توسط زنان به صورت خودجوش همه ساله برگزار میشود. زنان روستایی که پابه پای مردان کار و تلاش میکنند برای جلوگیری از افسردگی و افزودن به شادی و نشاط خود این بهانه را فرصت خوبی برای نشاط و دورهمی میدانند و در این مراسم که هیچ مردی وجود ندارد، به شادی و خنده و نشاط و شعر خوانی میپردازند. این مقاله با هدف شناساندن این آیین ادبی و مذهبی به نگارش میآید از این رو هم آن آیین معرفی میشود و هم از منظر محتوا و مضمون اشعاری که جهت تفال ترنم میشود بررسی میگردد و مشخص میشود که این رسم مخصوص استان هرمزگان بوده و با موارد مشابه در شهرهای دیگر کاملا متفاوت و منحصر به فرد است.

کلیدواژه ها:

چهاردهمی ، شروه ، آیین ادبی مذهبی ، هرمزگان ، ادبیات شفاهی ، فرهنگ عامه