اشراق و شهود از نگاه افلاطون

وجود معرفت شهودی و معنای آن همواره محل نزاع دربین مفسران افلاطون بوده است برخی اصلا قائل به چنین شناختی نزدافلاطون نبوده و عده ای که آن را پذیرفته اند درعقلانی یا عرفانی بودن آن اختلاف نظر ارند این نوشته می کوشد تا نشان دهد معرفت ازنگاه افلاطون به استدلال عقلی منحصر نبوده و فراتر ازآن متضمن نوعی رویت عقلی نیزهست زیرا نزدافلاطون ازیک سو درک عقلی امور به معنای درک ویژگیهای مشترک اشیا است که درقالب قضایا و احکام ارایه میگردد ازسوی دیگر اگرتبیین همه چیز به صورت تبیین عقلی و معلل ساختن آنها به مثل و تبیین خود مثل درتعلیلی آنها به علت فاعلی و غایی خیر است دیگر چنین تعلیلی درخصوص خود مثال خیرمطرح نخواهد بود زیرا اوخیر و زیبایی بالذات است لذا معرفت وی بدین اعتبار فراتر ازدرک عقلی درقالب احکام کلی و مفهومی خواهد بود شناختی بی واسطه ازنوع رویارویی و رویت که درقالب قضایا درنمی اید این شهود هرچند معرفتی است ناگهانی و کوتاه اما به زعم افلاطون ثابت و راسخ است و برسیری دیالکتیکی تکیه دارد درباره متعلق آن نمی توان چیزی گفت و نگاشت بلکه فقط میتوان با وجود راهنما ازطریق اشراق مستقیم آن را تجربه کرد خاص فیلسوف است نه هرفردی زیرا فقط فیلسوف است که توانسته است نفس خود را سراسر مطیع عقل یعنی همان پاره ی الهی روح و خویشاوند مثل گرداند و درنتیجه استحقاق چنین تجربه ای را پیدا کند

کلیدواژه ها:

افلاطون ، معرفت ، شهود ، مثال خیر ، رویت ، دیالکتیک ، یادآوری