بررسی اوصاف و شخصیت پیامبر اعظم در متون منثور عرفانی فارسی

یکی از مضامین اصلی در آثار ادبی جهان، به ویژه متون عرفانی و اخلاقی، تقریر احوال پیامبران الهی است که غالباً حاصل تجربیات ناب و شهود عرفانی است. عرفان نیز که از یک منظر، نوعی هنری به مذهب است، این زمینه را فراهم کرده تا گزاره ها و مؤلفه های دینی، از جمله: بحث نبوت، با رویکرد زیبا شناختی و هنری بازپرورده شود. در این میان متون عرفانی منثور فارسی به دلایل فرهنگی و ز بانی این امکان را داشته و یافته است که به بحث نبوت بویزه نبوت پیامبر خاتم از زوایا و ابعاد مختلف بنگرد، متون منثوری که به نسبت قالب دیگر یعنی شعرف عمیق تر و بیشتر به مسئله نبوت و اقوال و احوال حضرت محمد پرداخته است. عارفان در این دسته از متون با نگاه موشکافانه سعی کرده اند از یکسو مضامین مختلف را با کلام الهی و احادیث نبوی همراه کنند و از دیگر سو، بهگفتار و اقوال خویش اعتبار بیشتری ببخشند. نویسنده در این مقاله سعی می کند با توجه به فقدان اثر پژوهشی جامع به صورت مقایسه ای و تاریخی در حوزه جایگاه، وضع و حال پیامر خاتم در مجموعه متون عرفانی منثورف پانزده متن از امهات متون عرفانی را از سده آغازین تألیف متون عرفانی فارسی تا سده هشتم، انتخاب و اقوال، کردار و سلوک پیامبر اعظم را به صورت مقایسه ای مطالعه و نقطه اشتراک وافتراق آنها را در حوزه مورد نظر تبیین کند.

کلیدواژه ها:

شخصیت پیامبر ، متون منثور فارسی ، آسیب شناسی متون عرفانی