بررسی زمان روایت در نمایشنامه «زنان مهتابی، مردان آفتابی»

در چند دهه ای که روایت شناسی به عنوان علم مطرح شده است، روایت شناسان کوشیده اند تا با دست یافتن به الگوهای روایتی مشخص درباره مقوله های مختلف روایت، به کشف ساختار جهانی آننائل شوند. از جمله مهمترین این مقوله ها، مبحث زمان در روایت است که نظریه پرداز فرانسوی، ژرارد ژنت، نظریه مستقلی درباره «عامل زمان و نقش و جایگاه آن در روایت» مطرح کرده است. از نظر ژنت، زمانمندی روایت با درنظر داتن سه محور: نظم، تداوم و بسامد شکل می گیرد که پژوهشگر با بررسی ترتیب، طول و تناوب زمان روایی در مقایسه با زمان واقعی، به جایگاه عنصر زمان در روند گسترش طرح داستانی دست می یابد. بررسی زمان روایت در نمایشنامه «زنان مهتابی، مرد آفتابی» نشان می دهد که یثربی با برهم زدن نظم منطقی عنصر زمان و در حرکت از زمان تقویمی به زمان متن به گزینش های مختلفی دست یازیده و به نقل روایت های گذشته نگر و آینده نگر پرداخته است. کارکرد این گزینش ها و نوع خاص زمانمندی آنها در طراحی اجزای پیرنگ و بویزه ارائه عنصر تعلیق، نقش بسزایی دارد. علاوه بر اینف بررسی تداوم و بسامد نقل وقایع در این نمایشنامه، روشن می سازد که کنش های آن از ضرباهنگ و شتابی متناسب بامقصود نویسنده برخوردار است. از نظر اصول داستان پردازی، شتاب روایت رخدادها و تکرار و بسامد آنها ارتباط مستقیم و معناداری با محتوای نمایشنامه برقرار کرده است.

کلیدواژه ها:

یستا یثربی ، «زنان مهتابی ، مردان آفتابی» ، ژرارد زنت ، روایت ، زمان روایت ، نظم ، تداوم ، بسامد