کاربرد تسلیحات شیمیایی در جنگ ایران و عراق از منظر حقوق بین الملل کیفری

کاربرد سلاح های شیمیایی بهواسطه آسیب های گسترده ای که در قربانیان ایجاد کرده، در میان جنایات رژیم صدام حسین، جایگاه خاصی دارد. مقتضای عدالت آن است که این گونه جنایات خطیر مورد توجه جامعه بین المللی، بدون مجازات نمانند. بر مبنای معاهدات و عرف بین المللی، تردیدی در خصوص ممنوعیت کاربرد تسلیحات شیمیایی در دهه 1980 وجود ندارد. نفس همین ممنوعیت (بدون نیاز به جرم انگاری صریح) میتواند مبنایی برای مسیولیت کیفری مرتکبین این اعمال باشد. ضمن یادآوری رویه دادگاه نورنبرگ، مقاله حاضر، نشان داده که اگر دادگاه بین المللی صالحی برای رسیدگی به این جنایات وجود داشته باشد، مشکلی از حیث قانون یبودن جرم وجود نخواهد داشت؛ اما چون در حال حاضر، هیچ دادگاه بین المللی حایز صلاحیت و مرتبط با جنگ ایران و عراق وجود ندارد، موضوع اجرای حقوق بین الملل، میتواند مورد توجه دادگاه های داخلی قرار گیرد. مقاله حاضر، با این اعتقاد که دادگاه های ایران، علی القاعده دارای صلاحیت رسیدگی به این جنایات هستند، پیشنهاد کرده که برای ایفای نقش موثر دادگاه ها در حمایت از حقوق بین الملل و کاهش آلام قربانیان، اصلاحاتی در برخی قوانین جزایی صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

تسلیحات شیمیایی ، پروتکل 1925 ژنو ، دادگاه های داخلی ، جنگ ایران عراق ، حقوق بین الملل کیفری