جایگاه نمادهای نجومی در هنر ایران باستان (دوره پیش از تاریخ تا پایان دوره هخامنشی)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 417

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PYKR-8-16_005

تاریخ نمایه سازی: 11 خرداد 1399

چکیده مقاله:

غنای هنری نخستین دست­ ساخته ­های کشف شده در فلات ایران، ذهنیت تحول ­یافت ه­ای را نشان می ­دهد که به احتمال قوی، حاوی باورهای و عقاید محکمی است. در میان این باورها و اعتقادات، نظام نجومی بسیار قوی و پررنگ جلوه می­ کند. برای انسان اولیه که مجبور بود با دست­ خالی با عناصر طبیعی مقابله کند و زنده بماند، وضع اقلیمی و جوی بزرگ­ ترین دغدغه به شمار می ­آمد. زمانی که کشت­زار و گله تنها مایه امرارمعاش بود، توالی منظم تابستان و زمستان به معنای خود زندگی بود که اختلال در آن موجب وقفه حیات می­ گردید. ازاین رو، آسمان کانون توجه اصلی و در مراسم آیینی و متعلقات آن صاحب منزلت خاص بود. ازآن­ جا که عقاید ساکنان سرزمین ایران و گستره­ های فرهنگی­ اش، دست­ کم از هزاره چهارم پیش از میلاد بر سفالینه­ های منقوش، مهرها، و سپس انواع اشیای مسی و مفرغی و نقش برجسته ­ها ثبت شده است، بدون تردید می ­توان­ با وجود این­ همه اعتبار و منزلت آسمان در آن دوران، به وفور نشانه­ های علائم کیهانی و آسمانی را در هنر مردم باستان پیدا کرد. با این وصف، در این پژوهش سعی بر این است که نگاره ­ها و نقش ­مایه­ های بدوی تا پایان زمان هخامنشیان، از حیث علائم نجومی نقش شده بر آن­ ها، مورد بررسی قرار گیرد تا دریابیم نمادهای نجومی بر چه اساس شکل گرفته ­اند و این وفور نمادهای کیهانی در هنرهای ایران باستان­، نشان­ دهنده چیست. این مقاله به روش تاریخی و شیوه گردآوری اطلاعات، با استفاده از منابع کتابخانه­ ای است. نتیجه ­ای که از این مقاله گرفته می­ شود نشان می­ دهد که انگاره پردازی های نمادین ایرانیان باستان، نخستین گام­ های برداشته شده در راه مهار محیط پیرامونشان است.

نویسندگان

مهتاب مبینی

استادیار گروه هنر، دانشگاه پیام نور، ایران

پریسا رضایی

دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور، ایران