مطالعه تطبیقی پیکره انسان- گاوبالدار در هنر آشوریان و هخامنشیان

موجودات ترکیبی که از آمیختن اجزای مختلف حیوان و انسان یا حیوانات گوناگون با هم به­ وجود آمده­ اند؛ در قالب عناصر هنر و معماری، نقوش­ برجسته و پیکره-معماری نمایان شده­ اند. یکی از زیباترین و عظیم ­ترین این حیوانات ترکیبی، انسان-گاو بالدار است. هدف از این مقاله بررسی این جانور­ ترکیبی در تمدن آشوریان و هخامنشیان و یافتن تشابهات و تمایزات آنان با رویکردی تطبیقی است. برای این منظور شکل ظاهری، و نقش کاربردی در انسان-گاو بالدار مطالعه و تطبیق داده می­شود. پژوهش پیش­رو کیفی است و از نظرهدف بنیادی است. شیوه گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه­ ای و تحلیل تصاویر است و تجزیه ­و ­تحلیل اطلاعات به شیوه توصیفی و تحلیلی است. این که چرا آثار هخامنشی باتوجه به شباهت­ های بسیار به آثار آشوری به کمال هنری رسیده  سوالی است که  در این پژوهش به آن پاسخ داده می شود. براساس فرضیه این پژوهش سنت آداب و پرستش ایزدان و بن مایه­ های فرهنگی و اعتقادی بر سیر هنر تمدن ها تاثیر زیادی دارد و صرفا تاثیر و تاثر دلیل یکسان انگاری هنر تمدن­ ها نیست. نتیجه  این پژوهش نشان می دهد که علاوه ­بر اشتراک و افتراق پیکره انسان-گاو بالدار دو تمدن، که در باور هخامنشیان  جایی برای پیکرهای آیینی و نذری وجود ندارد و مفاهیم لاماسوها در هنر ایرانی با توجه به فرهنگ مزدیسنایی تغییر ماهیت و همچنین کاربرد داده است. انسان-گاوبالدار آشوری به عنوان محافظی پرقدرت، نمونه­ ای برای ساخت و ادامه این پیکره­ ها در حکومت باعظمت هخامنشی شد. و باوجود اقتباس ظاهری، در نمادپردازی متفاوت است. به ­طور کلی انسان-گاو بالدار از تمدن آشوری آغاز شده و به بهترین نمونه آن در هنر هخامنشی رسیده و در نمونه هخامنشی تاثیر هنر آشوری آشکار بوده اما هویت مستقل تفکر پارسی در آن کاملا حفظ شده است.

کلیدواژه ها:

پیکره انسان گاوبالدار ، لاماسو ، هنر آشوری ، هنر هخامنشی ، مطالعه تطبیقی