دانش بومی مردم ترکمن درباره قارچ دنبلان صحرایی

دانش بومی حاصل قرنها تجربه زندگی بشر در این کره خاکی است که از اجداد خود به ارث برده است و یا در دوره زندگی خود به صورت ترجبی به دست آورده یا برآن افزوده و مخصوص هر زیست بوم است قارچهای دنبلان صحرایی گروهی از قارچهای خوراکی می باشند که به شکل غده ای در زیر سطح خاک در نواحی گوناگون ایران و دنیا رویش دارند. این قارچها از گذشته های خیلی دور به عنوان یکی از مطبوع ترین قارچهای خوراکی توجه انسان ها را به خ ود جلب کرده اند. در سالهای اخیر در کشورهای گوناگون قارچهای دنبلان علاقهمندان زیادی در زمینه گوناگون دانش نوین و پرورش آنها کسب کرده است در ایران نیز چند سال اخیر مطالعاتی در زمینه شناسایی گونه های گوناگون به عمل آمده است اما فعالیت خاصی در حوزه پرورش این دسته از قارچها وجود ندارد. دانش بومی بستری برای دانش نوین است، در واقع دانش بومی سرشار از ایده ها و مسایل ریز برای جستجو و کنکاش است اما به دلیل نبود ابزار کافی، فقط در سطح مشاهده با چشم غیر مسلح پیشرفت می کند. در صورتی که در زمینه قارچ خوراکی دنبلان صحرایی دانش بومی به آن حد پیشرفت کرده است که گونه های گوناگون قارچ دنبلان و اختصاصیت میزبانی را دقیقا تفکیک می کند. براساس دانش بومی، مردم توانایی تعیین دقیق موقعیت و زمان رویش قارچ دنبلان را کسب کرده اند. در صورتی که مطالعات نوین با طی وقت و هزینه های زیاد به موارد جزیی ان پی برده است دانش بومی به خوبی ارتباط تکاملی میان قارچ دنبلان صحرایی و میزبان گیاهی را پی برده اند. که اکنون پس از یک قرن تحقیق روی گونه های گوناگون از قارچها و همزیستیها موجود با استفاده از روش های مولکولی به مسایل خاصی میزبانی و تکاملی پی برده اند.

کلیدواژه ها:

قارچ دنبلان صحرایی ، دانش بومی ، ترکمن صحرا ، Helianthemum spp