معناشناسی استکبار در قرآن کریم

یکی از حوزه های نسبتا جدید در عرصه مطالعات زبان شناسی، روش معناشناسی است که بیشترین کاربرد را در تحلیل متون و فهم ساختار آن دارد. در این میان، قرآن کریم با توجه به آسمانی بودن متن آن و منزه بودنش از سهو و اشتباه های رایج بشری، از اتقان و اعتبار بسیار بالاتری نسبت به سایر متون برخوردار است. لذا بررسی ساختار متن و نحوه استعمال واژگان در این کتاب آسمانی می تواند روش مناسبی در فهم هرچه دقیق تر معانی آن باشد. این جستار با استفاده از روش معناشناسی توصیفی به تبیین دقیق معنای استکبار در قرآن کریم پرداخته است. این مفهوم در مجاورت با واژگانی تحلیل شده است که هم نشین آن، در آیات و سوره های مختلف قرآن کریم آمده اند. بر این اساس، ضمن ارایه تعریفی مختار از استکبار با بهره گیری از هم نشین های آن، مفاهیمی همچون ع ، غرور و بی باوری به معاد) به عنوان علل و ریشه های استکبار، و نیز مفاهیمی چون غلو ، استنکاف ، کفر و ظلم به عنوان آثار و نتایج استکبار، بر اساس نحوه استعمال در قرآن کریم شناخته شده اند. بررسی زبان شناسانه واژه های هم نشین مزبور، حکایت از آن دارد که استکبار در قرآن کریم از محل تلاقی سه جریان اعتقادی (نفی معاد)، روحی (خودبرتربینی) و بالاخره اجتماعی (اتراف و نفی حقایق) حاصل می آید

کلیدواژه ها:

استکبار ، قرآن کریم ، غلو ، و ، استنکاف ، معناشناسی ، ولایت ، انسان شناسی ، جامعه شناسی