مقایسه ی تطبیقی نظام حاکم بر معماری عمارت های مسکونی دوران قاجار در تهران و شیراز با نگرش کالبدی

در دوره قاجار به دلیل تحولاتی که در عرصه های مختلف سیاسی و فرهنگی رخ داده، تفاوت های عمده ای در ارزش ها،تفکرات، گرایش ها و شیوه های معماری و شهرسازی پدیدار شد. این تنوع و گوناگونی که تا حد زیادی تحت تاثیر تقابلسنت و تجدد در عرصه های مختلف شکل گرفته بود، بیش از همه در حوزه معماری عمارتهای مسکونی نمود پیدا کردهاست. این تفاوت ها در تمامی اجزای تشکیل دهنده یک خانه از بدو ورود تا سایر فضاهای داخلی رخ نموده است. پژوهشانجام شده بر آن است تا با بررسی ویژگی های کالبدی عمارت های دوره قاجار در دو شهر تهران و شیراز با توجه بهخصوصیات معماری هر شهر، به این پرسش پاسخ دهد که آیا قرار داشتن در یک دوره تاریخی، شباهت معماری تمامیخانه های آن دوران را سبب می شود یا با توجه به فرهنگ هر شهر، هر منطقه معماری خاص خود را دارا میباشد. روشتحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده، نحوه گردآوری اطلاعات در بخش ادبیات و پیشینه تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و در بخش میدانی از طریق بازدیدها و برداشت میدانی در عرصه معماری خانه ها بودهاست. همینطور در بخش تحلیل و ارزیابی با منطق قیاسی به مطالعه تطبیقی خانه های تهران و شیراز در دوره قاجارپرداخته شده است. در نهایت این نتیجه حاصل شد که به علت تجددگرایی مردم تهران (عامل تشدیدکننده قرار گرفتنتهران به عنوان پایتخت) و همینطور به علت سفرهای بسیار درباریان به کشورهای اروپایی، معماری شهر تهران تا حدزیادی با سبک و سیاق معماری اروپایی ترکیب شده و حتی در بسیاری از موارد سنت شکنی شده است. برخلاف شهرتهران، شهر شیراز هنوز پایبند به معماری سنتی خود بوده است.

کلیدواژه ها:

معماری دوران قاجار ، تزیینات ، شکل و فرم