ارزیابی آسیب پذیری مساکن روستایی در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران در استان فارس

هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی استان فارس (ارزیابی مسکن و جمعیت) در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران است. روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد کاربردی، با استفاده از منابع کتابخانه ای و اطلاعات آماری سال 1390 انجام و داده ها با نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و اکسل، تجزیه و تحلیل شده است. پهنه بندی خطر با استفاده از سه معیار زلزله، گسل و لیتولوژی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شده و وزن دهی به معیارها نیز با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته است. معیارهای مورد استفاده برای ارزیابی مسکن، شامل قدمت بنا، مصالح به کار رفته در ساخت بنا، مساحت قطعات مسکونی، تراکم جمعیتی، تراکم واحد مسکونی و تراکم خانوار در واحد مسکونی می باشند. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که بیش از 80 درصد از مساحت استان، 86 درصد از جمعیت و بیش از 85 درصد از مسکن روستایی که عمدتا غیرمقاوم، فرسوده و کوچک مقیاس در پهنه های پرخطر قرار دارند. هم چنین شهرستان های لارستان، قیروکارزین و بوانات در اولویت بیش تری برای به سازی و نوسازی مسکن قرار دارند. محدودیت ها/ راهبردها: از جمله محدودیت های پژوهش، عدم دسترسی به اطلاعات دقیق سازه ای مسکن روستایی برای انجام مدل سازی زلزله در منطقه مورد مطالعه و عدم همکاری متخصصان مرتبط در تکمیل پرسش نامه های تحقیق است. هم چنین الزامات به سازی و نوسازی مسکن و رعایت استانداردهای لرزه ای باید در راس برنامه ریزی های روستایی و مدیریت بحران قرار گیرد. راه کارهای عملی: با توجه به نتایج به دست آمده، باید نوسازی مساکن روستایی غیرمقاوم با نظارت دقیق و با توجه به آیین نامه لرزه ای و ضوابط آن و هم چنین با توجه به اولویت بندی شهرستان ها انجام شود. اصالت و ارزش: اهمیت پژوهش حاضر در این است که پهنه بندی خطر زمین لرزه و ارزیابی سکونتگاه های روستایی استان فارس، علاوه بر مشخص کردن محدوده های پرخطر، به برنامه ریزان کمک می کند که برنامه ریزی های دقیق تری را در نواحی بحرانی جهت کاهش خسارات ناشی از بحران زلزله تدوین کنند.

کلیدواژه ها:

مسکن روستایی ، زلزله ، مدیریت بحران ، استان فارس ، آسیب پذیری ، GIS