تحلیل نشانه شناختی فیلم محمد رسول الله (ص)

بازنمایی چهره اشخاص مقدس در آثار سینمایی از آغاز تاکنون، به انحای گوناگونی صورت گرفته است. با تامل برسیر تطور این موضوع می توان دریافت که هم راستا با تغییر نگرش ها و رویکردهای معنوی و عقلی تولیدکنندگاناین آثار، جایگاه مقدسین نیز در منظر ایشان تغییر کرده و به تبع آن، بازنمایی چهره های مقدس در آثار سینمایی نیزدستخوش تغییر شده است. اکنون، با توجه به اقبال ملل مسلمان به تولید آثار سینمایی با مضامین دینی، نحوهبازنمایی پیامبران ادیان توحیدی در آثار سینمایی اهمیت خاصی یافته است؛ زیرا بر مبنای برخی ممنوعیت هایمذهبی، باید از هر نوع چهر هپردازی، در خصوص پیامبر اسلام و معصومین (ع)، پرهیز شود. از همین رو است کهپرداختن به موضوع بازنمایی شخصیت های مقدس اسلامی در سینما که تصویرپردازی مولفه اصلی آن است، باچالش های مهم و پیچید های روبه رو شد هاست. تاملی بر آثار سینمایی تولیدشده در ای نباره و بررسی میزان تحققتصویرپردازی متناسب با شان معنوی بزرگان دینی، در عین پرهیز از نمایش مستقیم و کامل ایشان، می تواند از موانعموجود در این عرصه کاسته و مسیر را برای تولید آثار سینمایی مبتنی بر بازنمایی متناسب با شان ملکوتی ایشان،هموار سازد.این مقاله با مروری بر پیشینه موضوع تصویرپردازی از سیمای پیامبر اسلام (ص) در سینما به تحلیلنشانه شناختی فیلم محمد رسول الله (ص)، به عنوان مهم ترین فیلم متمرکز بر زندگی ایشان پرداخته است. تحلیلنشانه شناختی صحنه های منتخب این فیلم، بر اساس ادبیات نشانه شناسی ، متن هر صحنه را در دو محورهمنشینی و جانشینی بررسی می کند تا از آن صحنه، رمزگشایی شود. بر این اساس، نشان داده می شود کهچگونه کارگردان این فیلم، با استفاده از نمادها و رمزگان گوناگون، تمهیداتی را در نگارش فیلمنامه، نحوهتصویربرداری، استفاده نمادین از موسیقی و ... اندیشیده است تا در عین بازنمایی وجود مقدس پیامبر اسلام بارویکردی تنزیه گرایانه، از ارایه تصویری جسمانی از پیامبر اسلام (ص) پرهیز کند.

کلیدواژه ها:

تنزیه گرایی ، سینما ، فیلم ، شخصیت مقدس ، پیامبر اسلام (ص)