کارخانه های صنعتی تهران و اثرات کالبدی آنها بر گسترش شهری نمونه موردی: پالایشگاه تهران و منطقه مسکونی باقرشهر

توسعه صنایع خصوصا پس از انقلاب صنعتی، موجب پدید آمدن ساختمانهای صنعتی (کارخانه های صنعتی) متعددی در حاشیه شهرها شده است. کارخانه های صنعتی که عمدتا به منظور تامین نیازهای نسل بشر ساخته میشود، عوارضی را نیز به همراه دارد و برخلاف اینکه ضرورتا در خارج از شهرها ساخته میشود، با این حال گسترش شهری را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. این مقاله به بررسی اثرات کالبدی ساختمان های صنعتی بر گسترش شهری در ایران میپردازد. به دلیل ماهیت موضوع، تحقیق حاضر یک پژوهش میان رشته ای است و جهت رسیدن به هدف از راهبردهای ترکیبی استفاده شده است. ابتدا با روشی کتابخانه ای، تاریخچه مختصری از تحولات شهری در ارتباط با توسعه صنایع و پدیدار شدن ساختمان های صنعتی ارایه میشود. سپس از طریق مطالعه اسناد و نقشه ها و با روشی مقایسه ای، گسترش شهری تهران با توجه به موقعیت ساختمانهای صنعتی اطراف آن بررسی میگردد. در ادامه از طریق انتخاب یک نمونه موردی (پالایشگاه تهران و منطقه مسکونی باقرشهر) و انجام مطالعات میدانی به روش پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده در آن، میزان تاثیرگذاری ساختمانهای صنعتی در توسعه شهری منطقه مورد نظر سنجش میگیرد. سرانجام با روشی تحلیلی این نتیجه به دست می آید که ساختمانهای صنعتی و کارخانه ها که عمدتا در خارج از شهرها ساخته میشوند، شاخصه های جدید شهری به حساب آمده و اثرات اجتناب ناپذیری بر توسعه شهری و زندگی مردم میگذارند. درخاتمه نیز، پیشنهادهایی برای معماران و شهرسازان در جهت کاهش اثرات مخرب احداث ساختمانهای صنعتی بر توسعه شهری ارایه خواهد شد.

کلیدواژه ها:

توسعه شهری ، ساختمانهای صنعتی ، اثرات کالبدی ، صنایع