بررسی تطبیقی دیدگاه های علامه طباطبایی و آیت الله معرفت در خصوص ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه قرآن

از جمله شخصیت­های بارز معاصر در حیطه قرآن پژوهی علامه طباطبایی و آیت الله معرفت می­باشند، که آثار بر جای مانده از این دو عالم شیعی، پاسخگوی بسیاری از مسائل علوم قرآنی بوده است. از آنجا که علوم قرآنی دانشی متشکل از علوم مختلف است، این پژوهش در صدد مقایسه اندیشه و دیدگاه این دو عالم بزرگ در برخی از این علوم (ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه) به روش توصیفی - تحلیلی و با ابزار کتابخانه­ای است. با بررسی دیدگاه­های این دو اندیشمند روشن می­گردد که هر دو قائل به نسخ به معنای حقیقی آن در قرآن بوده­اند. علاوه بر این آیت الله معرفت با طرح نسخ مشروط، یک قاعده کلی (هر ناسخ و منسوخی در گرو حالت ویژه و قید مصلحت است) به دست می­آورد و با ارائه نسخ تمهیدی، بسیاری از مسائل قرآنی را تحلیل و  تبیین می­نماید. در باب محکم و متشابه نیز دیدگاه­ها تقریبا یکسان است، به طوری که  هر دو شخصیت معتقداند تشابه در آیات قرآن به معنای مطلق آن، که قابل درک و فهم نباشد، هرگز در قرآن راه ندارد. البته آیت الله معرفت در بیان و درک این مبحث نسبت به علامه طباطبایی از نوآوری بیشتری برخوردار است.  

کلیدواژه ها:

علوم قرآنی ، نسخ در قرآن ، محکم و متشابه ، علامه طباطبایی ، آیت الله معرفت