اجل معلق و اجل مسمی از منظر آیات و تجلی آن در روایات

موضوع اجل معلق (قضای مشروط) و اجل مسمی (قضای محتوم ) در ارتباط با زمان مردن آدمیان، از دیر زمان مور بحث مفسران اسلامی بوده است. بعضی از آیات قرآن کریم، در اجل معلق ظهور دارند؛ مثل آیه ی ان اعبدوا الله و اتقوه و اطیعون ، یغفر لکم من ذنوبکم و یوخرکم الی اجل مسمی ... : اینکه خدا را عبادت نمایید و تقوا پیشه کنید و از دعوت من اطلاعت نمایید تا خداوند گناهانتان را بیامرزد و مرگتان را تا وقت نامیده شده ( در علم خدا ) به تاخیر اندازد (نوح/ 3-4). لیکن برخی دیگر از آیات در اجل مسمی ظهور دارند؛ مثل ایه ی نحن قدرنا بینکم المت و ما نحن بمسبوقین : ما زمان مرگ را میان شما تعیین کرده ایم و هیچ کس آن را تغییر نتواند داد (واقعه/60). نویسنده ی این مقاله، نخست با استناد به آیات و روایات، اجل معلق و مسمی را به اثبات رسیانیده، سپس با استناد به مراتب علم خداوندی، به این نتیجه رسیده که دو گونه بودن اجل آدمی با یکدیگر منافات نداند؛ چرا که بازگشت اجل معلق به اجل مسمی می باشد.

کلیدواژه ها:

اجل معلق ، اجل مسمی ، قضای مشروط ، قضای محتوم ، قدر ، بداء ، علم الهی