اثربخشی مداخله آموزشی روانشناختی کوتاه (روش آموزش خود تدبیری و اصلاح رفتار) در ارتقاء کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریه

مقدمه و هد ف : گرچه کاربرد برنامه های آموزشی -روانشناختی به منظور ارتقاء کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری انسدادمزمن ریه توصیه شده است اما تا به امروز اثربخشی این برنامه ها به ویژه شیوه کوتاه و ساده شده آنها نامشخص بوده است.هدف از این مطال عه ارزیابی اثربخشی یک برنامه کوتاه مداخله آموزشی -روانشناختی با روش آموزش خود -تدبیری و اصلاحرفتارویژه بیماران مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریه بر کیفیت زندگی این بیماران بود.روش کار : به منظور دس تیابی به هدف مذکور در یک مطالعه کارآزمایی بالینی، 42 بیمار با تشخیص قطعی بیماری انسدادمزمنریه (COPD) که به صورت پی در پی به درمانگاههای ریه مراکز نور و الزهرا اصفهان مراجعه نموده بودند بر اساس معیارهای ورود و خروج انتخاب شدند و در دو گروه مداخله و کنترل ق رار گرفتند . بیماران گروه مداخله علاوه بر درمانهای طبی معمول،طی 8 جلسه هفتگی یک ساعته تحت تاثیر مداخله آموزشی روانشناختی ویژه بیماران مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریه قرارگرفتند و گروه کنترل فقط تحت درمانهای طبی معمول قرار داشتند . ارزیابی توسط فرم کوتاه پرسشنامه کیفیت زندگی سازمانجهانی بهداشت در سه مقطع قبل از درمان، پس از درمان و سه ماه پس از درمان انجام گرفت. سپس داده های جمع آوری شدهبا استفاده از تحلیل کواریانس و تحلیل کواریانس با اندازه های تکراری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: نتایج حاصل از تحلیل کواریانس با اندازه های تکراری بین دو گروه در چهار بعد کیفیت زندگی شامل بعد فیزیکی(F=19/303 و P<0/0001)، بعد روانشناختی (F=10/53 و P<0/002)، بعد اجتماعی (F=4/2 و P<0/000) و بعد محیطی (F=8/635 و P<0/006) تفاوت معناداری را نشان داد . همچنین نتایج تحلیل کواریانس داده های مرحله پیگیری در سه ماه پس از مداخله تفاوت معناداری بین دو گروه در سه بعد کیفیت زندگی شامل بعد فیزیکی (F=14/157 و P<0/001)، بعد اجتماعی (F=5/35 و P<0/026) و بعد محیطی (F=8/4/43 و P<0/042) را نشان داد. معهذا تفاوت معناداری بین دو گروه در بعد روانشناختی (F=3/289 و P<0/077) مشاهده نشد. نتیجه نهائی : گرچه مطالعه روی نمونه های بزرگتر با پیگیری طولانی تر به منظور بررسی اثر بخشی روشهای مداخله مورد نظرضروری است اما یافته های این پژوهش تاثیر مداخله آموزشی - روانشناختی چند وجهی خلاصه شده شامل خود -تدبیری و اصلاحرفتار ویژه بیماران مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریه توام با نظارت مستمر درمانگر را بر ارتقاء کیفیت زندگی این بیماران تاییدنمود. همچنین به نظر می رسد که اثر بخشی هر برنامه مداخله آموزشی _روانشناختی متضمن تناسب با ابعاد مختلف کی فیتزندگی و بکارگیری مولفه های موثر آن در یک شیوه قابل فهم و قابل اجراء برای بیماران می باشد . این دستاوردمی تواند نکته قابل توجهی باشد که در مطالعات قبلی کمتر مورد توجه بوده است.

کلیدواژه ها:

آموزش خود تدبیری ، اصلاح رفتار ، بیماری انسداد مزمن ریه ، کیفیت زندگی ، مداخله آموزشی روانشناختی