بررسی تاریخی درون مایه نگارش های ناسخ و منسوخ در سده سوم و چهارم

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 728

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SMOJ-24-63_001

تاریخ نمایه سازی: 15 اردیبهشت 1399

چکیده مقاله:

نسخ در قرآن در سه قرن اول معنای عامی داشته است که در دوره های بعد به یکی از مصادیق آن مبدل شده است. از قرن دوم تا پنجم، تعداد آیاتی که منسوخ به حساب می آمد به طور چشم گیری افزایش پیدا کرد و عالمانی از زهری گرفته تا ابن جوزی به ترتیب آیات منسوخ را از 42 تا 247 آیه رساندند. در سدهٔ چهارم که دوران طلایی نگارش در زمینهٔ ناسخ و منسوخ به شمار می رود آن گونه که نسخ پنداری آیات آن قدر زیاد شد که برخی افراد از این رویکرد با نام عشاق النسخ یاد کرده اند  تعداد آیات ناسخ و منسوخ به 215 مورد رسانده شد. این پژوهش گونه های پرداختن به نسخ را با روشی تحلیلی-توصیفی بررسی کرده است. پژوهش نشان می دهد بستر توسعه نظریهٔ نسخ در مواجهه با برخی از آیات الاحکام که ناسازگاری ظاهری داشتند شکل گرفت. بر این اساس فقیهان مبنای حکم متقدم و متاخر را در ترتیب نزول ملاک قرار داده و با استفاده از آن، این انگاره تناقض را از میان بردند. فهرست کردن آیات متعارض، گاه شماری ناسخ از منسوخ، تسهیل در به خاطر سپاری ناسخ و منسوخ و تدوین بر اساس ابواب فقهی از جمله درون مایه های آثار مربوط به نسخ در قرون اولیه است.

نویسندگان

محسن قاسم پور

گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان

فاطمه حاجی اکبری

گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کوثر، بجنورد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن مجید. ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، الناسخ والمنسوخ فی کتاب الله ...
  • ________________، نواسخ القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیه، بی تا. ...
  • ________________، المصفی باکف اهل الرسوخ من علم الناسخ والمنسوخ(نصوص محققه)، ...
  • ابن حزم اندلسی، عبدالله محمد بن احمد، الناسخ و المنسوخ ...
  • ابن خزیمه فارسی، الموجز فی الناسخ و المنسوخ ،بیروت، موسسه الکتب ...
  • ابن سلامه، هبه الله، الناسخ و المنسوخ، کتابخانه فقاهت، بی ...
  • ابن ندیم، محمد بن اسحق، الفهرست، بیروت: دارالمعرفه، بی تا. ...
  • ابوزید، نصرحامد، معنای متن، مترجم: مرتضی کریمی نیا، تهران: طرح ...
  • _____________، نوآوری تحریم و تاویل شناخت علمی و هراس از ...
  • آرکون، محمد، منالاجتهادالینقدالعقلالاسلامی، ترجمهوافزودهها: مهدیخلجی.بیروت - لندن،دارالساقی، 1991م. ...
  • آقاجانیان، هادی، اسباب معرفت صحیح نسخ در آیات قرآن، مقالات ...
  • آمدی، علی بن محمد، الاحکام فی اصول الاحکام، کتابخانه مدرسه ...
  • پاکتچی، احمد، دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ ...
  • الجبری، عبدالمتعال محمد، الناسخ و المنسوخ بین الاثبات و النفی، ...
  • جصاص، احمد بن علی، احکام القرآن، بیروت، دارالحیاء التراث، بی ...
  • حسینی زاده، عبدالرسول، بررسی تطبیقی نسخ در قرآن کریم، قم: ...
  • حلاق، ابن وائل، تاریخ تئوری های حقوقی اسلامی، ترجمه ی ...
  • ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، بیروت: دارالحیاء التراث العربی، ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، صفوان عدنان، ...
  • ریپین، اندرو، نسخ القرآن و معضل متون تفسیری کهن ، ...
  • __________، رویکردهایی به تاریخ تفسیر قرآن، مهرداد عباسی، حکمت، 1392. ...
  • زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، محسن آرمین، ...
  • زهری، ابن شهاب،  الناسخ و المنسوخ، جامعه بغداد وزاره التعلیم ...
  • سدوسی، قتاده بن دعامه، الناسخ والمنسوخ فی کتاب الله تعالی، ...
  • شاطبی، ابراهیم بن موسی، الموافقات، دار ابن عفان، 6جلد، بی ...
  • شافعی، محمد بن ادریس، الرساله، تحقیق احمد محمد شاکر، مصر ...
  • طبرى، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر ...
  • عباسی، مهرداد، مساله عدم تناقض در قرآن: خاستگاه، سیر تاریخی ...
  • عماره، محمد، حقائق و شبهات حول معنی النسخ فی القرآن ...
  • فتوحی، لوی، النسخ فی القرآن العظیم و القانون الاسلامیه، بیروت: ...
  • قاسم بن سلام، ابوعبید، فضایل القرآن، لبنان: دار الکتب العلمیه، ...
  • _________________، الناسخ و المنسوخ فی القرآن، فرانکفورت: معهد تاریخ العلوم ...
  • مدرسی طباطبایی، حسین، بررسی ستیزه های دیرین در تحریف قرآن ...
  • مصطفی زلمی، رفع ابهام نسخ در قرآن، مترجم ابوبکر حسن ...
  • معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن الکریم، قم: جماعه ...
  • مکی قیسی، ابی محمد ابی طالب، ایضاح القرآن لناسخه و ...
  • مهدوی راد، محمد علی، سیر نگارش های علوم قرآنی، تهران: ...
  • __________________، کرسی نظریه پردازی، نگاهی نو به نسخ با رویکرد ...
  • نحاس، احمد بن محمد، الناسخ و المنسوخ فی القران الکریم، ...
  • نکونام، جعفر، درآمدی بر تاریخ گزاری قرآن کریم، تهران: هستی ...
  • نمایش کامل مراجع