تاثیر کمبود آب بر عملکرد دانه و تجمع عناصر غذایی معدنی در دانه ژنوتیپ های لوبیا

این پژوهش برای ارزیابی اثر کمبود آب بر عملکرد و تجمع برخی عناصر در دانه ژنوتیپ های لوبیا انجام شد. آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال های 1388 و 1389 اجرا شد. تیمارهای آبیاری (آبیاری نرمال و کمبود آب) در کرت های اصلی و ژنوتیپ های لوبیا (KS31163، KS31164 و KS31170 از گروه قرمز؛ KS21478، KS21486 و KS21489 از گروه چیتی؛ KS41107 و KS41237 از گروه سفید) در کرت های فرعی قرار داشتند. عملکرد دانه و میزان تجمع نیتروژن، آهن، روی و فسفر در دانه های ژنوتیپ ها تعیین شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و تجمع عناصر در دانه تحت تاثیر کمبود آب کاهش پیدا کرد. لوبیا قرمز KS31163 در هر دو شرایط آبیاری بیشترین عملکرد دانه را داشت. شدت تاثیر کمبود آب روی عناصر آهن و فسفر بیشتر از روی و نیتروژن بود. بیشترین کاهش مقدار آهن مربوط به ژنوتیپ KS31170 بود. از نظر آهن و نیتروژن موجود در دانه، لوبیاهای سفید در شرایط تنش آبی دارای مقادیر کمتری نسبت به انواع قرمز و چیتی بودند ولی فسفر بیشتری در این شرایط در دانه ذخیره کردند. در هر دو شرایط آبیاری، دانه های ژنوتیپ KS21478 بیشترین مقدار عنصر روی و ژنوتیپ KS41237 کمترین مقدار روی را داشتند. می توان نتیجه گرفت که کیفیت غذایی لوبیا به ویژه از نظر تجمع عناصر معدنی در دانه به طور قابل توجهی از شرایط محیطی تاثیر می پذیرد. بیشترین تاثیرپذیری از کمبود آب مربوط به تجمع عنصر آهن بود که میانگین تجمع آن در دانه بیش از 19 درصد کاهش نشان داد. در مجموع دو شرایط آبیاری، واحد تجمعی عناصر در دانه ژنوتیپ های KS31170، KS21478 و KS31163 نسبت به سایر ژنوتیپ ها بیشتر بود.

کلیدواژه ها:

لوبیا ، آهن ، کمبود آب ، روی ، فسفر ، نیتروژن