مکان یابی خوشه های علم و فناوری به روش تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (مطالعه موردی خوشه علم و فناوری یزد)

استقرار هر عنصر شهری در موقعیت مکانی از سطح شهر، تابع اصول و قواعد خاصی است که در صورت رعایت شدن، به موفقیت و کارآیی عملکردی آن عنصر در همان مکان مشخص خواهد انجامید. در این زمینه، انتخاب مکان مناسب برای استقرار خوشه های علم و فناوری به عنوان یکی از عناصر متمایز شهری به دلیل در بر گرفتن منظومه ای انبوه از امکانات علمی، صنعتی، تولیدی، آزمایشگاهی، تحقیقاتی، زیرساختها و محیط های ارتباطی، نهادها و مؤسسات، افراد و اطلاعات که با تکیه بر خلاقیت ها و نوآوریها در یک گستره جغرافیایی مستقرند، دارای اهمیت زیادی است. از این رو، تحقیق حاضر با هدف پیدا کردن مناسب ترین مکان برای استقرار خوشه علم و فناوری یزد انجام شده است. در این راستا، پس از بررسی تجارب جهانی و بررسی ضوابط و مقررات و اسناد بالا دستی، الزامات و بایسته های مکانیابی خوشه ها شناسایی شد. سپس، پارامترهای مؤثر در دو سطح شاخص های اصلی و زیر شاخص ها مطابق با روش تحلیل سلسله مراتبی دسته بندی شد. در ادامه، اطلاعات دریافتی برگرفته از نظرات خبرگان، مدیران و متخصصان در تعیین ضریب اهمیت شاخص ها، توسط نرم افزار سوپر دیسیژن تحلیل و وزن شاخصها مشخص گردید. در گام بعدی تصویر ماهواره ای محدوده مورد مطالعه تهیه و با بهره گیری از سامانه اطلاعات مکانی نسبت به آماده سازی لایه های اطلاعاتی بر اساس الزامات برخاسته از نتایج پرسشنامه و مصاحبه های تخصصی اقدام شد. برای دستیابی به نقشه نهایی که از همپوشانی نقشه های وزن دار به دست می آید، ابتدا اهمیت لایه های اطلاعاتی از بعد فاصله مشخص و سپس از روش همپوشانی لایه ها مکان مناسب برای استقرار خوشه علم و فناوری یزد پیشنهاد گردید.

کلیدواژه ها:

خوشه علم و فناوری ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، مکان یابی ، سیستم اطلاعات مکانی (GIS)