نقش پدران در پیشگیری از گرایش فرزندان به مواد اعتیاد آور: کاربرد نظریه رفتار برنامه ریزی شده

مقدمه: شناخت عوامل مؤثر در انجام رفتارهای پیشگری کننده از گرایش فرزندان به مواد اعتیادرآور از جمله نقش والدین از طریق نظریههای تغییر رفتار ضروری هست. این مطالعه با هدف نقش پدران در پیشگیری از گرایش فرزندان به مواد اعتیادآور مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام گرفت. مواد و روش های: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به روش مقطعی انجام شد. جامعه مورد پژوهش نمونه 180 نفری از پدران شهر یزد بودند که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. پرسشنامه جمع آوری اطلاعات در سه بخش؛ هفت سوال جمعیت شناختی و زمینه ای، چهار گویه نگرش، چهار گویه هنجارهای ذهنی، دوگویه کنترل رفتار درک شده، پنج گویه قصد رفتار و نه سوال عملکرد بود که به صورت خود گزارش دهی تکمیل شدند. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS-18 با استفاده از آزمون های توصیفی و تحلیلی نظیر؛ تی تست مستقل، ANOVA، انالیز رگرسیون خطی و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معناداری 0/05 مورد آزمون قرار گرفتند. یافته ها: محدوده سن شرکت کنندگان 30 الی 59 سال با میانگین 5/34±40/38 بود. گویه های؛ ضرورت رفتار در بخش نگرش، تأیید همسران در هنجارهای ذهنی، مشکل بودن انجام رفتار در کنترل رفار درک شده، شروع رفتار از فردا در قصد رفتار و ایجاد ارتباط صمیمانه با فرزندان جهت پیشگیری از ایجاد گرایش به مواد اعتیادرآور در بخش رفتار بیشترین امتیاز را کسب کردند. بیشترین امتیاز مربوط به سازه هنجارهای ذهنی بود. نگرش پدران کارمند، صاحب خانه و دارای سطح تحصیلات لیسانس و بالاتر، کنترل رفتار درک شده پدران بدون سابقه اعتیاد در خانواده و دوستان، قصد رفتار پدران مطلقه و رفتار پدران با تحصیلات لیسانس و بالاتر و بدون سابقه اعتیاد در خانواده و دوستان در خصوص پیشگیری از ایجاد گرایش به مواد اعتیادآور در فرزندانشان مثبت تر بود. هنجاری ذهنی و قصد رفتار 23/5 درصد از واریانس رفتار را پیشگویی کردند. نتیجه گیری: مهمترین عامل در انجام رفتار پیشگیرانه، قصد رفتار و هنجارهای ذهنی بود که با تأکید بر آنها در برنامه های آموزشی می توان در این رابطه مؤثرتر عمل کرد.

کلیدواژه ها:

عقیده نگرش ، رفتار ، اعتیاد ، نظریه رفتار برنامه ریزی شده ، والدین ، پیشگیری