بررسی اعتبارسنجی نظریه ی استمرار نسخ آیات قرآن

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 384

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-14-4_001

تاریخ نمایه سازی: 19 خرداد 1398

چکیده مقاله:

مقوله نسخ از دیرباز تاکنون مورد توجه اندیشمندان بوده است. نسخ دو رکن دارد؛ یکی ناسخ است و دیگری منسوخ. بر اساس دیدگاه مشهور، نسخ آیات مختص عصر نزول بوده و ناسخیت نیز در انحصار آیات قرار دارد. علاوه بر دیدگاه رایج، نظریه متفاوتی به نام استمرار نسخ وجود دارد که معقتد است آیات الاحکام بر مبنای سیره عقلاء تشریع شده و عقل با تشخیص مصالح و مفاسد زمانی- مکانی، قدرت نسخ این آیات را دارد. مقاله ی فرارو با روش کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی- تبیینی- انتقادی نظریه ی استمرار نسخ را مورد بررسی قرار داده و با استناد به ادله ای این نظریه را نقد نموده است. نتیجه آنکه: نظریه استمرار نسخ با اشکالات عدیده ای روبروست که عبارتند از: تصریح ادله نقلی فراوان بر عدم قدرت عقل در درک جزئیات احکام، تعریف سطحی مفاهیم کلیدی بحث نسخ، عدم اتفاق نظر و وحدت رویه در سیره ی عقلای اعصار و امصار، که سبب عدم ترسیم سیره واحدی بنام سیره عقلاء می گردد و تشریع احکام بر این مبنا را زیر سوال می برد؛ تعارض میان مسئله ارسال رسل و استمرار تشریع احکام بر مبنای سیره عقلاء؛ تناقض میان مسئله ختم نبوت و نسخ آیات بوسیله عقل؛ مبهم بودن تعریف عقل و عدم قدرت ناسخیت آن با توجه به اختلاف عقول بشر؛ عدم ثبات، و بروز آشفتگی در شریعت و در نتیجه مخدوش شدن فایده تشریع قوانین است.

کلیدواژه ها:

آیات الاحکام ، استمرار نسخ ، عقل ، سیره عقلاء ، مصالح و مفاسد احکام

نویسندگان

کیوان احسانی

دانشگاه اراک

علیرضا طبیبی

عضو هیات علمی دانشگاه اراک/ دانشکده علوم انسانی

سید ابراهیم مرتضوی

مدرس دانشگاه

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن بابویه، محمد بن علی، 1395ق، کمال الدین و تمام ...
  • ابن فارس، احمد، 1404ق، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم(1970م)، لسان العرب، بیروت: دار لسان ...
  • ابوزید، حامد، 1998م، مفهوم النص، بیروت، المرکز العربی الثقافی. ...
  • ابوزید، حامد، 1994، نقد الخطاب الدینی، قاهره، سینا للنشر. ...
  • احمدی، حبیب الله، 1381، پژوهشی در علوم قرآن، قم: فاطیما ...
  • ایازی، سید محمد علی، 1389، ملاکات احکام و شیوه های ...
  • ایازی، سید محمد علی ،1381، قرآن اثری جاویدان، رشت: کتاب ...
  • برقی، احمد بن محمد بن خالد، 1371ق، المحاسن، قم: دار ...
  • خوئی، سید ابوالقاسم، بی­تا، البیان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه ...
  • خسوپناه، عبدالحسین، 1382، گستره شریعت، بی جا: دفتر نشر معارف ...
  • دباغ، سروش، بی تا، حجاب در ترازوی اخلاق، بی جا: ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ق، مفردات الفاظ القرآن، بیروت- ...
  • رجبی، محمود، 1383، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و ...
  • رضوی، محمد حسین، 1403ق، معارج الاصول، قم: موسسه آل البیت. ...
  • سیوطی، جلال الدین، 1421ق، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار ...
  • شبستری، محمد مجتهد، 1395، مجموعه آثار 1، به کوشش: امیر ...
  • صابری، حسین، 1381، عقل و استنباط فقهی، مشهد: بنیاد پژوهش ...
  • طوسی، محمد بن حسن، بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طوسی، محمد بن حسن، 1407ق، تهذیب الاحکام، مصحح: حسن خرسان، ...
  • علم الهدی، سید مرتضی، 1363، الذریعه الی اصول الشریعه، تهران، ...
  • علیدوست، ابوالقاسم، 1395، فقه و مصلحت، قم: پژوهشگاه فرهنگ و ...
  • علیدوست، ابوالقاسم، 1391، فقه و عقل، قم: پژوهشگاه فرهنگ و ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، 1410ق، العین، بیروت: دار الهجره ...
  • فیض­الاسلام، علی نقی، 1379، ترجمه و شرح نهج البلاغه، تهران: ...
  • قابل، احمد، 1391، مبانی شریعت، بی جا، بی نا ...
  • قابل، احمد، 1392، احکام بانوان در شریعت محمدی(مجموعه آثار 9)، ...
  • قماشی، سعید، 1386، جایگاه عقل در استنباط احکام، قم، پژوهشگاه ...
  • کدیور، محسن، 1386، حق الناس، تهران: انتشارات کویر ...
  • مازندرانی، محمد صالح بن احمد، 1382ق، شرح الکافی- الاصول و ...
  • محمد طه، محمود، 1389ق، الرساله الثانیه من الاسلام، بی­جا: طبع ...
  • معارف، مجید، 1383، مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی، تهران: ...
  • معرفت، محمد هادی، 1415ق، التمهید فی علوم القرآن، قم: موسسه ...
  • معرفت، محمد هادی، 1381، علوم قرآنی، قم: موسسه فرهنگی التمهید ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ...
  • موسوی خمینی، سید مصطفی، 1418ق، تحریرات فی الاصول، بی جا: ...
  • موسوی همدانی، سید محمد باقر، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، قم: ...
  • نکونام، جعفر، 1394، پاسخ به شبهات دینی و مذهبی، قم: ...
  • یوسفیان، حسن، شریفی، احمد حسین، 1383، عقل و وحی، تهران، ...
  • هاشمی خوئی، میرزا حبیب الله، 1400ق، منهاج البراعه فی شرح ...
  • نمایش کامل مراجع