گونه شناسی سیاق در تفسیر المیزان: صورت بندی و کارکرد

تفسیر جامع المیزان فی تفسیر القرآن با القرآن یکی از برجسته ترین تفاسیر شیعی سده اخیر به شمار می آید. قرآن محوری و پایبندی به روش تفسیر قرآن به قرآن، ویژگی شاخص این تفسیر است. اگرچه روش تفسیر قران به قرآن کم و بیش در برخی تفاسیر قدیم و جدید نیز دیده می شود، ولی میزان توجه به این روش در تفسیر المیزان از نظر کمی و کیفی تا حدی است که می توان آن را پدیده ای ممتاز و نقطه عطفی در تاریخ تفسیرنگاری به شمار آورد. وجه تمایز اصلی تفسیر المیزان با تفاسیر دیگر عبارت است از : قرآن را منبع مستقل تفسیر قرار دادن، وا نهادن پیش داوری ها، استفاده از قرائن و شواهد درونی قرآنی و  تکیه بر قواعد عرفی محاوره. علامه طباطبایی به استفاده از این روش متعهد شده و به خوبی آن را به کار گرفته است. (نک. طباطبایی 1362:ج1، 11-12)    یکی از الزامات این روش، توجه به سیاق در سوره ها است. قاهده سیاق یکی از قواعد عرفی زبان به و حجیت آن امری است عقلانی. در عرف محاوره گوینده حق دارد از قرینه های پیوسته لفظی استفاده و مخاطب نیز حق دارد به این قرینه ها استناد و احتجاج کند. امروزه در میان زبان شناسان اهمیت کشف قرائن درون متنی از رهگذر سیاق برای تحلیل محتوا (text analysis)، امری پذیرفته شده است. علامه به طور گسترده و در جای جای تفسیر المیزان از این روش کمک گرفته و با کلید سیاق قفل های ناگشوده بسیاری را گشوده است. در این جستار، گونه ها ی مختلف ساق و کارکرد آن در تفسیر المیزان را بررسی می کنیم.  

کلیدواژه ها:

کلید واژها: تفسیر المیزان ، تفسیر قرآن به قرآن ، تدبر در قرآن ، سیاق ، روش تفسیر قرآن ، زبان قرآن