بررسی تغییرات هیستوپاتولوژیک آبشش ماهی گورخری Aphanius sophiae در مسمومیت با آرسنی و کادمیوم کدر شرایط آب شور و آب شیرین

الاینده های اکوسیستمهای آبی از جمله فلزات سنگین همواره سبب تغییرات آسیبشناختی در ماهیان میشوند. از آنجایی که اثرات الایندهها تحت تاثیر ویژگیهای شیمیایی آب میباشد، از این رو این پژوهش با هدف مقایسه تاثیرات هیستوپاتولوژیکی دو فلز سنگین Cd و As بر بافت آبشش ماهی بومی sophiae Aphanius انجام شد. در مجموع تعداد 350 قطعه ماهی در طی دو فصل بهار و تابستان 1390 از رودخانه شور اشتهارد نمونهبرداری گردیدند. برای آب شور، 7 تیمار حاوی غلظتهای 5 ،10 و 20 پیپیام آرسنیک و 5 ،10 و 20 پیپیام کادمیوم به همراه یک تیمار شاهد در آکواریومهای شیشهای 30 لیتری با سه تکرار طراحی شدند. در هر آکواریوم تعداد 25ماهی معرفی گردید. طرح مشابه نیز برای آب شیرین با استفاده از آب شهری کلرزدایی شده طراحی و اجرا گردید. پس از 18 روز دوره مواجهه، از هر یک از تیمارهای آب شور و شیرین تعداد 3 ماهی در محلول بوئن تثبیت و سپس آبشش سمت چپ آنها برای بافتشناسی جداسازی گردید. تأثیرات در مراحل اولیه هر دو تیمار مورد بررسی شامل جداشدن الیه اپیتلیال، افزایش تعداد سلولهای موکوسی و چسبیدن المالهای ثانویه بود. نتایج نشان داد که در تیمار آب شیرین شدت این تغییرات بیشتر از آب شور بود. نکروزه شدن سلولهای آبششی، گرزی شدن سر تیغههای آبششی، هیپرپالزی و بههم چسبیدن تیغههای اولیه و ثانویه با شدت بیشتری در تیمار آب شیرین مشاهده شد. دادههای حاصل براساس آنالیز چند متغیره NPMANOVA way-Two در نرمافزار Past مورد تحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج این تحقیق میتوان نتیجهگیری نمود که کاهش غلظت نمک و بهدنبال آن کاهش سختی آب تلفات را به میزان 4/11 برابر افزایش میدهد و منجر به افزایش اثرات آسیبهای بافتی میگردد.

کلیدواژه ها:

آسیبهای بافتی ، ماهی گورخری ، رودخانه شور ، اکوتوکسیکولوژی ، فلزات سنگین