بررسی تناقضات درونی و نوآوری های ملاصدرا در مورد هیولاى اولى

در مورد روش فلسفی ملاصدرا، همواره این پرسش مطرح است که آیا تلاش این اندیشمند شیعی در مقام بهره گیری از مکاتب فکری مختلف، نظام معرفتی منسجمی را برای او به ارمغان آورده یا آنکه اقتباس هاى متعدد وی از آراء متناقض اهل نظر، به التقاط اندیشه ها منجر شده است طبعا مطمین ترین روش برای دستیابی به پاسخ این پرسش، بررسی یکایک مسایل مطرح شده در حکمت متعالیه، به ویژه مسایلی است که صدرا در آنها دعوی نوآوری دارد. در این راستا، نوشتار پیش رو درصدد بررسی سخنان متفاوت صدرا در باب(هیولای اولی) است ،اینکه صاحب اسفار ضمن اذعان به ترکیب انضمامی جسم از ماده و صورت، با بیانات مبسوطی به دفاع از ایده فیلسوفان مشایی در مورد تحقق خارجی (هیولا) به عنوان امری فاقد فعلیت و صرف قابلیت برمی خیزد و در قبال ناقدان این نگاه فلسفی خاصه حکیم سهروردی موضع می گیرد؛اما در عین حال برخی توصیفات وی از هیولای اولی، شباهت ویژه اى با سخنان سهروردی در تلویحات دارد. همچنین دعوی نوآوری ملاصدرا پیرامون ترکیب اتحادی ماده و صورت و قول به وجود شوق در هیولا، به ترتیب با مراجعه به آثار حکمای اخوان الصفا و رساله (العشق) بوعلی مورد انکار قرار گرفته و نوآوری صدرا در این دو مسیله، محدود به برخی تبیین ها و براهین نوین وی دانسته شده است.

کلیدواژه ها:

ابن سینا ، قوه و فعل ، سهروردی ، ترکیب اتحادى ، اخوان الصفا ، شوق هیولا به صورت ، رساله العشق