تاثیر بهبود فرآیند تحویل و توزیع آب سطحی در کاهش برداشت آب زیرزمینی در شبکه آبیاری رودشت

این پژوهش به بررسی تاثیر مدرنسازی شبکه تحویل و توزیع آب سطحی در کاهش برداشت از آب زیرزمینی پرداخته است. برای این منظور، علاوه بر شبیه­سازی وضعیت موجود بهره­برداری از کانال اصلی شبکه آبیاری رودشت در استان اصفهان، دو روش شامل بهره برداری دستی بهبود یافته و روش کنترل خودکار پیش بین توسعه داده شد و بهبود مدیریت تحویل و توزیع آب در کانال بررسی گردید. روش­های مذکور تحت دو سناریوی بهره­برداری، شامل دبی ورودی به کانال در شرایط نرمال و کم آبی، شبیه­سازی شد. بهبود فرآیند تحویل و توزیع آب در کانال با استفاده از شاخص­های کفایت و پایداری تحویل و توزیع آب ارزیابی شد. در ادامه تحقیق، میزان آب سطحی جایگزین شده با آب زیرزمینی، به­واسطه بهبود فرآیند تحویل و توزیع آب در کانال اصلی توسط نقشه های مکانی شاخص کفایت و تحلیل آنها محاسبه گردید. نتایج به دست آمده در سناریوی شرایط نرمال حاکی از بهبود شاخص کفایت تحویل و توزیع آب به میزان 5%و 32% و بهبود شاخص پایداری تحویل و توزیع آب در کانال اصلی به میزان 7% و 21% به ترتیب برای روش­های دستی بهبود یافته و کنترل خودکار بود. همچنین، میزان بهبود مذکور در این سناریو سبب 3% و 25% کاهش برداشت از آبخوان به­ترتیب برای روش دستی بهبود یافته و خودکار شد. در سناریوی کم­آبی نیز شاخص کفایت 2% و 13% و شاخص پایداری 11% و 25% بهبود را به ترتیب برای روش­های دستی بهبود یافته و کنترل خودکار  نشان داد. این بهبود، اثربخشی یک درصدی برای روش دستی بهبود­یافته و اثربخشی نه درصدی برای روش خودکار در سناریوی کم­آبی در کاهش برداشت از آبخوان را در پی داشت. همچنین، با توجه به نقشه­های مکانی شاخص کفایت، روشکنترل خودکار، مخصوصا در حالت کم آبی با توزیع یکنواخت آب بین آبگیرها قادر است که آب را به مراتب عادلانه تر بین کشاورزان تقسیم کند.

کلیدواژه ها:

شاخص کفایت ، شاخص پایداری ، بهره برداری دستی ، سامانه کنترل خودکار