بررسی شاخص های بهره وری آب کشاورزی در محصولات مهم زراعی، مطالعه موردی: دشت مشهد (یادداشت فنی)

در این مقاله با بررسی بهره وری آب کشاورزی محصولات مهم زراعیدر دشت مشهد، راهکارهایی در جهت ساماندهی الگوی زراعی ارایهشده است. برای محاسبه بهره وری آب کشاورزی از شاخص عملکردبه ازای واحد حجم آب (CPD)، شاخص درآمد به ازای واحد حجمآب (BPD) و شاخص بازده خالص به ازای واحد حجم آب (NBPD)استفاده شده است. جهت تعیین این شاخص ها نیاز به محاسبه هزینهو درآمد محصولات اصلی کشت شده بود که اطلاعات لازم با استفادهاز سالنامه آماری بخش کشاورزی استان خراسان رضوی در سال1392 بدست آمد. نیاز آبی خالص هر محصول با استفاده از نرم افزارNETWAT محاسبه شد و نیاز ناخالص آبی در هکتار برای هر محصولبر اساس متوسط راندمان کاربرد آب در مزارع استان خراسان رضویکه 2/ 50 درصد م یباشد، محاسبه گردید. نتایج نشان داد که اولویتکشت محصولات تا رتبه سوم بر اساس شاخص CPD به ترتیب پیاز،گوجه فرنگی و چغندرقند و بر اساس شاخص های BPD و NBPD بهترتیب سیب زمینی، پیاز و گوجه فرنگی می باشند. با توجه به نتایج اینتحقیق، کشت های با مصرف آب بالا و بازده اقتصادی پایین مانند یونجهبایستی از الگوی کشت حذف شود. این کار هم باعث کاهش مصرف واستحصال آب شده و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای کشاورزان وبهره برداران کشاورزی می باشد.

کلیدواژه ها:

شاخص ، بهره وری آب ، کشاورزی ، دشت مشهد