معرفی باکتری های زنده لکن غیرقابل کشت (VBNC)

حالت زنده لکن غیر قابل کشت (VBNC) ، شرایطی است که در آن باکتری ها قابلیت رشد روی محیط های باکتریولوژیک معمولی که به طور عادی در آن رشد کرده و تشکیل کلنی می دهند را از دست داده لکن هنوز زنده بوده و قادر به بازیابی فعالیت متابولیکی خود می باشند. حالت VBNC در ارزیابی سلامت عمومی ، استریل بودن آب اشامیدنی و مواد دارویی و صنایع غذایی واجد اهمیت است . باکتری های متعددی که عمدتاً پاتوژن های انسانی می باشند می توانند وارد این حالت شوند. باکتری ها در پاسخ به تعدادی از استرس های طبیعی از قبیل : گرسنگی ، انکوباسیون خارج از دمای بهینه رشد و افزایش فشار اسمزی وارد این حالت می شوند. باکتری هایی که وارد حالت VBNC می شوند متحمل تغییرات زیاد فیزیولوژیک ، ساختاری و ژنتیکی می گردند به طوری که اندازه سلول ها کاهش می یابد و از فرم میله ای به کوکسی تبدیل می شوند. دیواره سلولی ضخیم شده و پپتیدوگلیکان دارای پیوندهای تقاطعی زیادی می شود. غشای سلولی تمامیت خود را حفظ می نماید ، هرچند متحمل تغییرات اساسی در ساختار خود می شود. از تغییرات متابولیک می توان کاهش رشد ، کاهش در جذب مواد غذایی ، کاهش در میزان تنفس و همین طور سنتز پروتئین های جدید و باقی ماندن ATP در یک سطح ثابت را نام برد . در حالت VBNC برخی از پاتوژن ها خصوصیات ویرولانس خود را حفظ می کنند. بیان ژن در سلول های VBNC ادامه می یابد. اسیدهای نوکلئیک در فازهای اولیه که باکتری وارد حالت VBNC شده است دست نخورده باقی می ماند ، لکن با طولانی شدن و پایداری آن در این حالت به تدریج تجزیه می شوند. برای مطالعه حالت VBNC ، از روشهای سیتولوژیک از قبیل شمارش دهنده ربه طور مستقیم و احیای نمک تترازولیوم همچنین روشهای مولکولی مانند واکنش نسخه برداری معکوس و پروتئین سبز فلورسنت استفاده شده است. احیاء از حالت VBNC با حذف عامل القاء کننده شروع می شود. عواملی که موجب احیاء باکتری ها از فاز VBNC می شوند شامل اضافه کردن مواد غذایی و مواد شیمیایی مشخص ، اضافه کردن کم سلول های قابل رشد و پاساژ در میزبان حیوانی می باشند که برحسب نوع باکتری عامل احیاء فرق دارد. به دلیل باقی ماندن خصوصیات ویرولانس باکتری ها در حالت VBNC باید توجه ویژه ای به این موضوع در ارزیابی سلامت آب آشامیدنی شود.

کلیدواژه ها:

حالت VBNC ، باکتری ، بیماری زایی ، گرسنگی ، آب آشامیدنی