اولویت بندی سناریوهای مدیریت رواناب سطحی با استفاده از روش TOPSISدر حالت های مختلف وزن دهی (مطالعه موردی: شهر بجنورد)

در دهه های گذشته، توسعه شهری افزایش فضاهای متراکم شهری باعث افزایش سطوح نفوذناپذیر و در نتیجه افزایش حجم و اوج رواناب شده است. با توجه به گسترش مشکلات متاثر از سیلاب شهری در سراسر جهان، اقدامات مدیریتی متعددی به منظور کنترل رواناب معرفی شده است. در این پژوهش، تعدادی سناریوی مناسب برای مدیریت رواناب سطحی در شهر بجنورد انتخاب و اولویت بندی شد. ابتدا با مطالعه و مرور منابع علمی در مورد نتایج حاصل از اجرای این اقدامات در سایر کشورها، بررسی شرایط اجرایی هر کدام و استفاده از نظر کارشناسان محلی، شش اقدام مدیریتی شامل سیستم نگهداشت زیستی، تراشه نفوذ، آسفالت نفوذپذیر، پیاده روی نفوذپذیر، پشت بام سبز و مخازن جمع آوری آب باران برای اجرا در سطح شهر بجنورد انتخاب شد و اثرات اجرای هر سناریو، از سه جنبه هیدرولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی بررسی شد. به منظور ارزیابی سطح پذیرش مردمی تعداد 60 پرسش نامه توسط جامعه شهروندان عادی و همچنین تعداد 30 پرسش نامه توسط کارشناسان و مسیولان ذی ربط تکمیل شد. بعد از محاسبه هزینه هر کدام از اقدامات مدیریتی و همچنین برآورد حجم رواناب تولیدی در هر سناریو با کمک مدل SWMM برای دوره بازگشت پنج سال، از روش تصمیم گیری چند معیاره برای اولویت بندی این اقدامات استفاده شد. تکنیک تصمیم گیری چند معیاره استفاده شده در این پژوهش TOPSIS بود که در حالت های مختلف وزن دهی (وزن دهی یکسان، دلفی، آنتروپی شانون، تاکید بر معیار هیدرولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی) مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده در این پژوهش با تاکید بر روش وزن دهی یکسان، دلفی و با تاکید بر معیار اجتماعی سناریوی ترانشه نفوذ که سازگارترین گزینه به راه حلی ایده آل است، در اولویت اول قرار گرفت. همچنین در این روش با تاکید بر معیار اقتصادی و آنتروپی شانون سناریوی مخازن آب باران و با تاکید بر معیار هیدرولوژیکی سناریو پشت بام سبز در اولویت قرار گرفت.

کلیدواژه ها:

رواناب سطحی ، سناریوهایی مدیریت شهری ، روش های ورن دهی ، روش TOPSI