ضریب گیاه پالایی گیاه سورگوم شیرین در کاهش فلزات سنگین کادمیم، سرب و آرسنیک از پساب شهری

امروزه استفاده از پساب یا آب خاکستری برای کشاورزی به شدت در حال گسترش است در حالی که استفاده از آنها خطراتی نیز به همراه دارد. فلزات سنگین موجود در پساب حتی در مقادیر اندک به دلیل ضریب تجمع پذیری بالا در محیط، عدم تجزیه پذیری و ماندگاری زیاد، شدت سمیت و آلوده سازی خاک در زمان آبیاری از جمله معضلات استفاده از پساب در کشاورزی است که باید به نحوی مدیریت شود. در این خصوص روش گیاه پالایی به دلیل سازگاری با محیط زیست و قدرت پالایش محیط از مزیت مناسبی برخوردار است. به منظور بررسی قدرت گیاه پالایی سورگوم شیرین، این گیاه با پساب شهری آبیاری شد. ابتدا پساب آنالیز شد. با اضافه نمودن ترکیبات کادمیم، سرب و آرسنیک به پساب، سه تیمار 1/0، 1 و 10 میلی گرم در لیتر از فلزات مذکور در پساب شهری ایجاد شد و به مدت 12 هفته گلدان های مربوطه با تکرار مناسب آبیاری شد. نمونه های ریشه، ساقه، برگ، بذر، خاک و زهاب گلدان ها به صورت جداگانه برای آنالیز هضم اسیدی و تزریق به دستگاه جذب اتمی برداشت شد و نتایج توسط روش های آماری مقایسه شد. نتایج نشان داد که میزان انباشت کادمیم و سرب در گیاه سورگوم نسبت به آرسنیک بسیار بیشتر است و به بیش از ده برابر می رسد. از طرف دیگر ضریب جذب یا توانایی گیاه در جذب عناصر در مورد کادمیم و سرب با افزایش غلظت در خاک، به سرعت کاهش یافته و در مورد آرسنیک، ضریب جذب گیاه با افزایش غلظت آن در خاک تا اندازه ای افزایش می یابد. در مورد میزان انباشت مواد، توانایی تمامی بافت ها در انباشت کادمیم و سرب یکسان بوده و در مورد آرسنیک، بیشترین تجمع این عنصر در ریشه است و در بخش های هوایی آن مقدار کمتری تجمع می یابد. این پژوهش نشان می دهد الگوی انباشت فلزات سنگین در گیاه سورگوم و همچنین میزان نهایی انباشت، ضریب جذب و تغییرات آن نسبت به غلظت محیط در عناصر مختلف متفاوت است و با توجه به غلظت نهایی انباشت و ضریب جذب، گیاه سورگوم شیرین گونه ای مناسب برای پالایش کادمیم و سرب در پساب های شهری در غلظت های پایین است و این امر می تواند از انباشت تدریجی آلاینده های مذکور در خاک جلوگیری نماید.

کلیدواژه ها:

سورگوم شیرین ، فلزات سنگین ، پساب ، گیاه پالایی