آب، نماد، کویر

کویر همواره مفهومی از خشکی و بی آبی را به دنبال داشته است و آب در معماری کویر به عنوان اصلی ترین عنصر حیات بخش مطرح بوده است . در جائیکه تضاد بین خشکی و آب جلوه گر می شود, نگرش مردم نسبت به آب متفاوت از مردم سایر اقلیم ها می باشد. این نگرش متفاوت زاینده ریشه ها و مفاهیم نمادین است که همواره تبلوری کالبدی درمعماری کویر داشته است, نظیر جوشگاههای باغ ایرانی که نمادی از سرچشمه ها می باشد و از این جوشش و حرکت آب در دل خاک زندگی و معماری کویر هستی میگیرد. در کویر آب نیست اما هر خطی برخاک یادآور خاطره آب است و مهمترین عامل شکل دهنده به فضای زندگی مردم. مکانیابی شهرها, نظم شبکه معابر, توالی فضاهای باز و بسته مسکونی, امتداد حرکت قناتها, تحت تاثیر مقوله آب شکل گرفته است. مسلم آن است که جلوه های نمادین آب در معماری کویر یکی از عوامل هدایت کننده فکر معمار در خلق فضا بوده است, فضائی که به واسطه سوار شدن بر مفاهیم عمیق فکری و معنوی همواره مورد ستایش بوده و زندگی درون خود را حفظ کرده است. امروزه با از دست رفتن این جلوه های نمادین و مفاهیم بنیادین در تفکرات معماری و خالی شدن کانسپتهای طراحی از معنا, فضاهای کالبدی زندگی به رفع نیاز فیزیکی تنزل یافته اند. هدف از این مقاله بازنگری مفاهیم نمادین آب در معماری کویر و تاثیر آن بر زندگی مردم می باشد.

کلیدواژه ها:

نماد ، سمبل ، آب ، باغ ایرانی ، نفس ، روح ، کالبد ، صورت ، معنا ، جوشگاه ، چشمه ، سنت