تحلیل شاخص های شبکه اجتماعی در مدیریت مشارکتی منابع آب مناطق نیمه خشک(مطالعه موردی: روستای قلعه شمسی، شهرستان بروجرد)

دخالت انسان ها در طبیعت، باعث ایجاد تغییرات گسترده در سیستم های طبیعی، از جمله سیستم های هیدرولوژیکی شده است، به نحوی که تحلیل و بررسی این سیستم ها بدون در نظر گرفتن تاثیر عملکرد انسان، نتایج واقع بینانه ای منجر نمی شود. از این رو، ایجاد مدل هایی برای درک و تحلیل نحوه تعامل انسان ها با منابع آب و دخیل نمودن نحوه عملکرد انسان ها و عوامل اجتماعی، به عنوان یک پارامتر مهم، در مدیریت کارآمد و پایدار منابع آب از اهمیت ویژ های برخوردار است. در این تحقیق، برای تحلیل شبکه بهره برداران منابع آب، پیوند اعتماد و مشارکت در آبیاری به عنوان مبنای تجزیه و تحلیل شبکه در نظر گرفته شد. محدوده شهرستان بروجرد، روستای قلعه شمسی به عنوان مرز اکولوژیک و بهره برداران منابع آب جهت مصارف کشاورزی به عنوان مرز شبکه انتخاب شدند. قدرت افراد در شبکه محلی و شاخص های مرکزیت (ورودی، خروجی و بینابینی) برای اندازه گیری کمی این معیار در نظر گرفته شد. به این ترتیب، ساختار قدرت در شبکه بهره برداران مرتبط با مدیریت منابع آب در سامان عرفی قلعه شمسی با آب و هوای نیمه خشک به صورت کمی مورد شناسایی قرار گرفت. شاخص های کلان مهمی به کارگرفته شده عبارتند از: تراکم شبکه، دوسویگی پیوندها و میانگین فاصله ژئودزیک در شبکه روابط. یافته های حاصل ازاین روش قادر است چالش ها و مشکلات در ساختار روابط دست اندرکاران درگیر در فرآیند مدیریت یکپارچه آب را شناسایی نموده و مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. بر اساس این یافته ها، برنامه ریزان، تصمی مگیران و مدیران قادر خواهند بود، سیاست گذاری بهینه ای را در جهت دستیابی به هماهنگی، همکاری و هم افزایی فعالیت های مدیریت آب اعمال نمایند. همچنین با توجه به نتایج بدست آمده، نیاز به حفظ اعتماد و تقویت مدیریت مشارکت جهت افزایش انسجام و سرمایه اجتماعی و تقویت پایداری شبکه بهره برداران به منظور تصدی گری منابع آب وجوددارد

کلیدواژه ها:

تحلیل شبکه اجتماعی ، مدیریت منابع آب ، مناطق نیمه خشک ، ساختار قدرت ، بروجرد