بررسی عوامل اجتماعی موثر بر قانون گریزی (مطالعه موردی شهر کرمان)

زمانی که عده ای قوانین اجتماعی و هنجارهای رسمی جامعه را نادیده می گیرند ما با وضعیت قانون گریزی رو به رو هستیم ولی وقتی عده زیادی از افراد یک جامعه قوانین را نادیده بگیرند، در آن صورت قانون گریزی به مساله ای اجتماعی تبدیل خواهد شد. قانون گریزی که از آن تحت عنوان یک معضل اجتماعی نام برده می شود، و سلامت جامعه را تهدید می کند، برخاسته از ناسازگاری هاییی است که بر روابط فرد و جامعه حاکم است این ناسازگاری ها که معلول عوامل خرد و کلان است سبب می شود تا همبستگی و انسجام اجتماعی تضعیف شود و وحدت سازمانی جامعه به خطر افتد و شرایط بی هنجاری در جامعه حاکم گردد. جامعه ایرانی نیزمانند همه جوامع دیگر همواره از عدم توجه به قوانین و هنجارهای اجتماعی موجود رنج برده است متاسفانه در کشور ما نیز نه تنها تمایل به قانون گریزی بلکه حتی رفتار قانون گریزی وجود دارد و تحقیقات علمی مختلفی در این زمینه انجام شده است. که حکایت از این امر دارد. اغلب نظرسنجی ها و تحقیقاتی که به سنجش میزان قانون گرایی در بین ایرانیان پرداختند، به این نتیجه رسیدند که در این ایران تمایل زیادی به رعایت قانون در جامعه دیده نمی شود. جامعه امروز ایران در حوزه اجتماعی با آشفتگی و گسیختگی اجتماعی مواجه است. تحقیق حاضر با بهره گیری از نظریه های بازدارندگی، دیدگاه هنجاری و تیوری مدل رفتار برنامه ریزی شده به بررسی برخی عوامل اجتماعی موثر بر قانون گریزی می پردازد. این تحقیق از نوع پیمایشی است که با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای با 400 نفر از مردم بالای 20 سال شهر کرمان مصاحبه کرده است. نتایج نشان داد، متغیرهای پیشینه ای سن، وضعیت تاهل و وضعیت اشتغال با قانون گریزی رابطه ی معنی داری دارند. همچنین یافته های مربوط به رابطه ای دو به دوی متغیرهای اصلی تحقیق با قانون گریزی حاکی از آن است که بین احساس الزام در پیروی از قوانین، همذات پنداری با اجتماع (احساس یگانگی با اجتماع)، عدالت توزیعی، عدالت رویه ای، مشروعیت قوانین و مسیولان اعتماد به مسیولان، عملکرد پلییس در مبارزه با جرایم، قاطعیت در مجازات، شدت مجازات و سرعت مجازات و متغیر وابسته (قانون گریزی) رابطه معکوسی وجود دارد که همگی به لحاظ اماری معنی داری می باشد و در نهایت بررسی تاثیر همزان متغیرهای مستقل به متغیر وابسته نشان می دهد که قاطعیت در مجازات، اعتماد به مسیولین و احساس الزام در پیروی از قوانین بیشترین تاثیر منفی را بر قانون گریزی دارند.

کلیدواژه ها:

قانون گریزی ، بازدارندگی ، دیدگاه هنجاری ، قاطعیت در مجازات ، احساس الزام در پیروی از قوانین