مقایسه فقهی و حقوقی نکاح تشریفاتی و معاطاتی

ایجاب و قبول از ارکان مهم عقود و معاملات اسلامی است البته گاهی ایجاب و قبول لفظی است و گاهی فعلی که از آن به معاطات نیز تعبیر می شود در بسیاری از عقود و معاملات اسلامی فقیهان عقیده دارند چنانکه آن معامله با عقد لفظی تحقق یابد با معاطات نیز محقق می شود در تقسیم بندی موضوعات فقهی، نکاح در بخش عقود جای گرفته که نیازمند ایجاب و قبول است نکاح در فقه و حقوق به معانی مختلفی آمده است. یکی از معانی رایج آن عدم اجرای صیغه ایجاب و قبول است. سوال مهم این است که آیا عقد نکاح را می توان بدون اجرای صیغه ایجاب و قبول انشاء نمود مشهور فقها، لفظی بودن ایجاب و قبول را در عقد نکاح شرط می دانند و معتقدند نکاح بدون ایجاب و قبول باطل است، بلکه در این مورد ادعای اجماع شده. قانون مدنی نیز بر لفظی بودن ایجاب و قبول در عقد نکاح صراحت دارد. اما برخی با توجه به دلایلی مدعی صحت نکاح بدون ایجاب و قبول شده اند؛ این نوشتار به بررسی مفهوم اهمیت ایجاب و قبول در عقد نکاح، ارزیابی ادله بطلان و صحت نکاح بدون ایجاب و قبول و نقش طریقی یا موضوعی لفظ در عقد نکاح پرداخته. در این پژوهش علاوه بر اهمیت ایجاب و قبول به نظریه های فقها و قانون مدنی ایران پیرامون تشریفاتی بودن عقد نکاح و اهمیت ایجاب و قبول و تقدم ایجاب بر قبول و نظریه های فقهی موجود پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

عقد ، عقد نکاح ، معاطات ، فقهاء تشریفاتی ، قانون مدنی