حقوق نوآوری های بیوتکنولوژیک و عملکرد بین المللی دولتها

انتخاب و جدا نمودن صفات موروثی دارای ویژگی مطلوب وایجاد گیاهان، جانوران و موجودات زنده دارای ویژگیها و صفات ظاهری خاص از آنها را در اصطلاح بیوتکنولوژیکی می نامند. از جمله کاربردهای آن کمک به کشاورزان برای کاهش مقدار کودهای بارور کننده، آفت کش های شیمیایی، میزان مصرف آب و سوخت لازم برای تولید غذا، استفاده از مواد بیوتکنولوژیک برای تصفیه و پاک سازی محیط زیست و تولید غذا با هزینه کمتر و کاهش استفاده از مواد شیمیایی مضر برای سلامت انسان و محیط زیست می باشد. البته انتقاداتی نیز بر بیوتکنولوژی وارد است برای مثال موجودات زنده اصلاح ژنتیک شده برخلاف مواد شیمیایی،خطر قابلیت انتشار گسترده و تکثیرشدن را هم دارند یا ممکن است سموم ناشناخته به وسیله محصولات بیوتکنولوژیک تولید شوند یا باعث کاهش تنوع زیست محیطی، آلودگی ژنتیکی و مسموم شدن و از بین رفتن حشرات مفید یا بی ضرر شوند.. این مقاله همچنین به ارزیابی نقاط قوت و محدودیتهای حقوق بین الملل کنونی و ساختارهای طراحی شده برای توجه به این نگرانیها نیز می پردازد..مسائل و معضلات بیوتکنولوژی در سطح بین المللی و معاهدات مربوط به هر یک از آنها شامل موارد ذیل می شوند: الف) نگرانی ها در مورد حق امتیاز محصولات اصلاح شده ژنتیکی: قوانین ملی کشورهای توسعه یافته محصولات اصلاح شده ژنتیکی را مورد حمایت مالکیت معنوی قرار داده اند اگر به محصولات بیوتکنولوژیک حق مالکیت معنوی داده شود، قسمت عمده غذای دنیا دست چند کمپانی سرمایه دار می افتد. ب) شفافیت در مورد خطرات مربوط به صادرات محصولات اصلاح شده ژنتیکی:اطلاع از اینکه محصول در حال ورود به کشور،محصول اصلاح شده ژنتیکی می باشد،از طریق سیستم برچسب زنی آنها میسر می شود. ج) مسئولیت برای خسارات ایجاد شده بوسیله محصولات وارداتی اصلاح شده ژنتیکی:برای ایجاد قواعد بین المللی در زمینه مسئولیت و جبران خسارات ناشی از محصولات اصلاح ژنتیک شده تلاش نمودند که البته در پروتکل ایمنی زیستی، این مقررات محدود به اثرات زیان بار ایجاد شده به وسیله موجودات زنده اصلاح ژنتیک شده ،گردید. د) مسئولیت راجع به خسارات فرامرزی ایجاد شده بوسیله محصولات اصلاح شده ژنتیکی: امکان اثرات منفی محصولات اصلاح شده ژنتیکی روی محیط زیست دولت مجاور حتی اگر به طور کامل در یک دولت تولید و مصرف می شود. آنچه که پس از بررسی دقیق موارد فوق می توان به عنوان نتیجه گیری بیان نمود اینکه یک رژیم معاهداتی واحد و اختصاصی که نگرانیهای بیوتکنولوژیکی را مورد خطاب قرار دهد وجود ندارد بلکه ما با شبکه ای بخش بخش و گاها متعارض از معاهدات مربوط به مالکیت معنوی، تجارت و محیط زیست و همچنین یک سری اصول کلی حقوقی و عرفهای حقوقی مبهم مواجه هستیم.

کلیدواژه ها:

نوآوری های بیوتکنولوژیک ، حقوق ، حقوق بین الملل ، عملکرد دولتها