بررسی رفع مسئولیت کیفری و پیشگیری از جرم

عوامل موجهه جرم به شرایطی عینی اطلاق می شود که به عمل مجرمانه صورتی موجهه می دهند یا آن را مباح می سازند و در مقابل، عوامل رافع مسؤولیت کیفری به شرایط شخصی و ذهنی در مرتکب گفته می شود. که به رغم وقوع جرم، موجب رفع مسؤولیت کیفری از فاعل آن می شوند. صرف نظر از این که هم عوامل موجهه و هم عوامل رافع مسؤولیت کیفری، در صورت احراز، مانع مجازات متهم می شوند، اما از جهت قابلیت اعمال،اقدامات تأمینی و تربیتی ، مسؤولیت مدنی متهم، دفاع در برابر متهم، قابلیت مجازات شرکاء و معاونین جرم، بار اثبات و آیین دادرسی،تفاوت هایی با هم دارند. این مقاله در پی بررسی راه های پیشگیری از جرم به معنای عام آن می باشد. در یک تقسیم بندی کلی می توان شیوه های پیشگیری از جرم را به رویکردهای کیفری و غیر کیفری تقسیم بندی کرد. رویکردهای غیر کیفری در پیشگیری از جرم شامل پیشگیری اجتماعی و وضعی می باشد. پیش فرض اصلی رویکرد پیشگیرانه اجتماعی به جرم این است که انحرافات اجتماعی به طور اعم و جرم به معنای نقض قانون به طور اخص،ریشه در محیط اجتماعی پیرامون فرد کجرو دارد و قبل از هر اقدامی می باید این نکته را مورد توجه قرار داد که چه عوامل اجتماعی باعث می شود فرد به ورطه کجروی و انحراف بیفتد. هدف پیشگیری وضعی تحدید موقعیت های ارتکاب جرم است،به عبارتی دیگر هدف این رویکرد کاهش فرصت های مجرمین برای ارتکاب جرم است.در این مقاله با تأکید بر رویکردهای غیر کیفری به جرم،ابتدا با توجه به اهمیت پیشگیری و تعریف آن،با بررسی تقسیم بندی های مختلفی که از پیشگیری از جرم وجود دارد به بررسی پیشگیری وضعی و پیشگیری اجتماعی از جرم پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

جرم ، عوامل رفع مسئولیت کیفری ، عوامل موجهه جرم ، پیشگیری از جرم