بررسی نقش سند رسمی در ماهیت حقوق بیع املاک ثبت شده در حقوق ایران

پس از تصویب قانون ثبت در سال 1310 به ویژه مواد 22، 46 و 48 آن و اعلام اجباری شدن ثبت رسمی معاملات مربوط به املاک ثبت شده یکی از پرسش های مهم حقوقدانان و محاکم که متأسفانه پس از گذشت بیش از 70 سال هنوز هم ادامه دارد اینست که آیا با وضع این مواد در ماهیت حقوقی بیع املاک ثبت شده تغییری پدید آمده و تنظیم سند رسمی جزء ارکان این معامله قرار گرفته است یا باید براساس موازین فقهی و مواد قانون مدنی به ویژه مواد 191 و 339 آن که در سال 1307 به تصویب رسیده است معتقد بود که بیع مزبور همانند بیع سایر اموال صرفاً با ایجاب و قبول واقع شده و ثبت معامله در شمار تشریفات انتقال محسوب می شود و نقشی در تحقق آن ندارد؛ در پاسخ به این پرسش دو نظریه شکل گرفته است: نظریه ای که برآن است بیع بدون تنظیم سند رسمی هم صحیح است و ثبت جزء تشریفات معامله به حساب می رود (نظریه صحت) و نظریه دیگری که معتقد است سند رسمی در اینگونه معاملات جزئ ارکان قرارداد است و عدم رعایت آن موجب بطلان معامله خواهد بود (نظریه بطلان)، نویسنده در این مقاله، به بررسی پرسش اساسی یاد شده پرداخته و ضمن مطالعه دلایل طرفداران این دو نظریه و ارائه دلایل متعدد و تازه چنین نتیجه گرفته است که هرچند نظریه صحت شهرت و رواج بیشتری دارد ولی نظریه بطلان از پشتوانه و وزانت حقوقی بیشتری برخوردار است

کلیدواژه ها:

سند رسمی ، ماهیت حقوقی بیع ، املاک ثبت شده ، بیع املاک ثبت شده ، نقش سند رسمی در بیع املاک