رویکرد نوین قانون مجازات اسلامی سال 1392 در خصوص مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی

مسئولیت کیفری در قانون قانون مجازات اسلامی 1392 متوجه کلیه اشخاص اعم از حقیقی حقوقی است. مقررات قانون قانون مجازات اسلامی 1392 اخصاصی که ممکن است مرتکب رفتارهای مجرمانه خوند به د دسته تقسیم نموده است. اشخصا طبیعی و اشخاص حقوقی اینکه هریک از آنها چگونه مسئولیت کیفری پیدا می نمایند. پس از شرحی در این خصوص روشن خواهد شد. شخص حقیقی به معنای انسان زنده ای است که می تواند دارای حق و تکلیف گردد و یا زنده متولد شدن وی شروع و با مرگ او این صلاحیت خاتمه پیدا می کند. هرچند می توان شخص در این معنا با توجه به خصوصیاتی مانند میزان مسئولیت، ضعف و ناتوانی، موقعیت اجتماعی و نقش وی در ارتکاب جرم به انواع مختلفی طبقه بندی کرد، لیکن در تقسیم بندی حاضر شخص حقیقی در برابر شخص غیر حقیقی قرار گرفته است که می تواند به صورت فردی یا گروهی مرتکب اعمال مجرمانه ای شودو آسیب های سمی، روحی و مالی به دیگران وارد نماید. به نظر می رسد که خواننده با مفهوم شخص حقیقی، محدوده و خصوصیات وی در مقررات کیفری آشنا و نیازی به توضیحی بیشتری نداشته باشد. اما آنچه در مسئولیت کیفری اشخاص حقیقی اهمیت دارد آن است که شخص حقیقی تنها در صورتی دارای مسئولیت کیفری خواهد بود که دارای عقل سالم باشد، بنابراین افرادی همانند مجانین فاقد اینگونه مسئولیت هستند. قصد و اراده ارتکاب جرم و اختیار در رفتار ارتکابی از جمله شرایط تحقیقی مسئولیت کیفری اینگونه اشخاص است بنابراین افرادی که دارای اراده و قصد ارتکاب جرم نبوده مانند کسی در خواب است و یا اراده کامل نداشته باشند همانند صغیر غیر ممیز و یا کسی که در حال اکراه واجبار مرتکب رفتاری شود که قانون برای آن مجازات تعیین نموده باشد فاقد مسئولیت کیفری هستند. به طور کلی آنچه که می توان در این مورد بیان کرد آن است که اشخاص حقوقی اعم از حقوقی خصوصی و عمومی می توانند مرتکب اعمال مجرمانه شوند. بالاخره بعد از شک و تردیدها در مورد مجازات اشخاص حقوقی، قانون قانونی مجازات اسلامی 1392 در موارد 20 و 143 مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی را پذیرفت و اشخاص که نماینده قانونی شخص حقوقی بوده و به نام شخص حقوقی و یا در راستای منافع شخصی حقوقی مرتکب جرمی شوند، قابل مجازات دانسعه و دادگاه می تواند آنها را به مجازات های مقرر، محکوم نماید.

کلیدواژه ها:

مسئولیت کیفری ، اشخاص حقوقی ، قانون مجازات اسلامی مصوب 1392