بررسی دلایل و مستندات مسئولیت دولت در منابع فقهی

دردلالت حدیث بر ثبوت مسئولیت دولت در برابر زیان های مالی حاصل از اشتباه قاضی ، تردیدی وجود ندارد، از این رو روایت اصبغ از حیث دلالت علاوه بر اشتباه قاضی در دم و قطع به موجب اجرای حکم حدی و یا قصاص، به مواردی از قبیل تعزیر و دعاوی مالی نیز قابلیت استناد دارد .وهرگاه در اثر تصمیم نادرست مقام قضایی ناشی از اشتباه ، شخصی محکوم به شلاق ، حبس، تبعید یا جریمه مالی و دیگر مصادیق تعزیر گردد و بعد از اجرای حکم ، اشتباه قاضی معلوم گردد، جبران زیان های وارد شده به موجب روایت اصبغ بن نباته بر عهده بیت المال است . درباره اشتباه قاضی در دعاوی مالی با استقصا در متون فقهی ، سه دیدگاه اصلی وجود دارد که عبارت اند از : 1- قول مشهور: ضمان بر بیت المال؛ 2- نظریه سید در عروه الوثقی : اگر محکوم له مال را اخذ کرده باشد ضامن است در غیر این صورت کسی ضامن نیست 3- مختار مرحوم نراقی در مستند الشیعه : هیچ کس در این خصوص مسئولیتی ندارد.

کلیدواژه ها:

مسئولیت دولت ، روایت ، حدیث ، اشتباه قاضی