ادبیات پایداری و مقاومت در تاریخ اسلام وانقلاب اسلامی

مفهوم پایداری با سایه روشن های معنایی خود، گستره وسیعی را شامل می شود و بی اغراق میتوان آن را یکی از بن مایه های اساسی ادبیات فارسی دانست که در ادوار مختلف شعر فارسی و در هر یک از گونه ها و انواع ادبی، خود رابه شکلی نمایان ساخته و درونمایه ها و مضامین دیگر را در پیرامون خود ایجاد نموده است. عنوان ادبیات پایداری معمولا به آثاری اطلاق میشود که تحت تاثیر شرایطی چون اختناق و استبداد داخلی،نبود آزادی های فردی و اجتماعی،قانونگریزی و قانونستیزی با پایگاههای قدرت، غصب و سرزمین و سرمایههای ملی و فردی و... شکل میگیرند. بنابراین جانمایه این آثار با بیداد داخلی یا تجاوز بیرونی در همه حوزههای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و ایستادگی دربرابر جریانهای ضد آزادی است. ادبیات مقاومت، شاخه ای از درخت تنومند ادبیات انقلاب اسلامی است.صرفنظر ازویژگیهای کلی این نوع ادبیات، آنچه وجه متمایز آن از سایر مقولههای ادبی است، در پیام و مضمون آن نهفته است. بدین معنا که آثاری از این دست اغلب آیینه دردها و مظلومیت های مردمی هستند، که قربانی نظام های استبدادی شدهاند. اینآثار ضمن القای امید به آینده و نوید دادن پیروزی موعود؛ دعوت به مبارزه و ایستادگی در برابر ظلم و ستم، ستایش آزادیو آزادگی، ارج نهادن به سرزمین مالوف و شهیدان و جانباختگان وطن را در بطن خود دارند.آغاز فهم سیاسی روشن از این اصطلاح ، بیشتر مربوط به ادبیات مشروطه است و پس از آن با روندی تکاملی و متعالی در ادبیات دفاع مقدس و پیشاز آن در ادبیات انقلاب اسلامی، سرچشمه تحولات محتوایی گوناگون در ادب فارسی می شود و با جهت دهی خاص خود، در خدمت رسالت اجتماعی ادبیات برای ساختن جامعه مدنی و ایجاد آرمان های اجتماعی مشترک قرار می گیرد.مقاله حاضر به منظور پی گیری حضور مفهوم پایداری در آثار ادبی فارسی در طول تاریخ پر فراز و نشیب آن به روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده است.

کلیدواژه ها:

ادبیات ، ادبیات پایداری ، مقاومت ، دفاع مقدس ، انقلاب اسلامی