نقش پارادوکس در بیان مفاهیم عرفانی در دفاتر اول و دوم مثنوی

شیوه بیان مولوی یکی از موفقترین شیوههای بیان مباحث عرفانی است؛ شیوهای منحصربهفرد که مبتنی بر بینشی همهجانبهنگر است و تضاد و به ویژه پارادوکس در ایجاد آن نقش مهمی دارد. ازآنجاکهآنچه برای مولوی اهمیت دارد، محتوای عرفانی و قرآنی کلام اوست نه صرفا زیباییهای ادبی، در این مقاله به تحلیل و تقسیمبندی محتوایی پارادوکسهای مولوی به شیوه تحلیل محتوا پرداخته شدهاست. با این هدف که از این رهگذر، نقش پارادوکس در بیان مفاهیم عرفانی بهتر تبیین شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مولوی به نقش بلاغی پارادوکس در ابلاغ مفاهیم عرفانی واقف بوده وبه شیوههای متنوع و با استفاده از آرایههای مختلف به بهترین نحو از ویژگی هنری پارادوکس در مثنوی استفاده کرده است، همچنین با بررسی این شگرد در مثنوی پی میبریم که پارادوکسهای مولوی بیشتر جنبه معنایی دارند. ضمنا در این مقاله از جنبه محتوایی پارادوکسهای مثنوی به پنج دسته تقسیمبندی شده و مبانی فکری و زیربنایی اندیشه مولوی که این پارادوکسها مبتنی بر آنهاست نیز تحلیل گردیده است.

کلیدواژه ها:

مولوی ، مثنوی ، پارادوکس متناقض نما ، زبان عرفان ، تصاویر پارادوکسی