اصل اقتصاد در گویش تربت حیدریه

اصل اقتصاد یا کمکوشی اشاره به این دارد که با صرف کمترین انرژی بیشترین بهرهوری را کسب کرد. با جمعاوری دادهها به صورت میدانی و توصیف و بررسی آنها معلوم شد که گویشوران گویش تربت حیدریه همانند دیگر گویشوران خراسانی و گویشوران محلی بقدری شدید از این اصل استفاده نموده اند که سبب شده شهرها، بخشها و روستاهای این شهرستان هرکدام لهجه و گویش مختص به خود را داشته باشد. گویش تربت بیشتر توسط افراد مسنتر و تاحدی تحصیلنکرده تکلم میشود و در بین افراد جوان درحال از بین رفتن است که این مسیله تا حد زیادی در ارتباط بین نسلهای چند دهه گذشته با نسل فعلی اختلال ایجادنمودهاست . در این گویش نسبت به گویش معیار، ف رایندهای تاریخی کمتری رخداده است. /a/پایانی واژ ها و فعل ربطی و مجهول ساز /raftan/در این گویش به /e /و /ãRGDQ /تبدیل نشده است. این گویش با فرایندهای آوایی همزمانی همگونی، ناهمگونی، حذف ، جابجایی و ......، حداکثر استفاده را از اصل کم کوشی و سادهسازی نمودهاست. در اثر اعمال همین فرایندها، یک جمله 6هجایی میخواهمبروم. به جمله 3هجایی [rom.bo.mam [و یک اسم مرکب 9هجایی کربلایی محمدعلی به 4هجایی [li.da.man.kel [تبدیل شده که اعمال این فرایندها، به همراه دیگر ویژگیهای واژگانی و دستوری، اینگویش را متمایز از دیگر گویشها نمودهاست.

کلیدواژه ها:

فرایند آوایی ، اصل اقتصاد ، گویش ، همخوان ، واکه