بررسی کارکرد بلاغی مسندالیه در شاهنامه فردوسی

مسندالیه رکن اصلی کلام است. اهمیت و ارزش بر مسند از آن روست که اولی رکن ثابت جمله است و به عکس مسند همواره در حال تغییر است.این قسمت اساسی کلام با توجه به احوال مخاطب حالات مختلفی را به خود می گیرد.گاهی اوقات حذف و پاره ای وقت ها ذکر می شود. در برخی جملات نسبت به مسند پیشی می گیرد و زمان هایی هم ذکرش در قیاس با مسند با تاخیر انجام می شود. دلایل عمده ای که سخنور را در ذکر و حذف مسندالیه مصمم می کند ؛ بزرگداشت و تع ظیم، تحقیر خوار داشت، تاکید و برجسته گردانیدن نهاد (ذکر) و دوری از بیهودگویی وشناخته بودن آن( حذف) است. مسندالیه به دلایل بلاغی گاهی مقید ( به وصف، بدل، قید شرط و تاکید)، گاهی معرفه( ضمیر، علم،اضافه، اشاره و موصول )، گاهی نکره و بعضی اوقات به دلایلی مانند: گستردکی، همپایگی و همترازی و گستردگی و رده بندی، معطوف می شود وگاهی مسندالیه را به استواری، در جمله می آورند، انگیزه ها و کاربردهای استوار داشت مسندالیه از این گونه می توانند بود: گمان به مجاز برده نشود و آشکارا نشان دادن فراگیری مسندالیه است.در این مقاله کوشش شده که کارکردهای بلاغی مس ندالیه باتوجه به موارد گفته شده، در شاهنامه فردوسی استخراج و در برخی موارد توضیحی مختصر درباره هریک ذکر گردد.حاصل این پژوهش نشان می دهد که فردوسی علاوه بر تبحر فوق العاده در آرایشهای بیانی مخصوصا تشبیه و استعاره، در معانی -که کارکرد زیبایی شناسی ژرف تر و ظریف تریدارد-استادی مسلم و کم نظیر است.آنچنان که در مورد یکی از مباحث معانی(مسندالیه)کاویده شده و بازنموده آمده است.

کلیدواژه ها:

فردوسی ، شاهنامه ، علوم بلاغی ، معانی ، مسندالیه