گمنامی بنام در ادبیات آیینی

ادبیات فارسی در قرون هشتم و نهم با رویکرد اجتماعی خاصی به حیات خود ادامه میدهد و با منعکسکردن باور مذهبی متن جامعه ، زمینههای تغییر بزرگ اجتماعی و مذهبی را فراهم میآورد، با تکیه بر این موضوع که ادبیات شیعی شمال شرق ایران، قبل از قرن دهم و برآمدن صفویان به اندازهای از ژرفا و غنا دست یافته بود که توانست در دگرگونیهای سیاسی روزگار تاثیر بگذارد و در تثبیت حاکمیت صفوی در خراسان موثر باشد. نظام استرآبادی(ف925 (از شعرای مهم این دوره است که در این راه قلم فرسایی کرده و با سرودن شعر آیینی به نیاز اجتماعی روزگار خود پاسخ گفته و به همراه دیگر شاعران و نویسندگان عصر، برای تغییر نظام سیاسی و تثبیت حاکمیت شیعی گام هایی برداشته است، حجم بزرگی از دیوان وی به مدح و منقبت ایمهی تشیع، به ویژه حضرت علی ع و امام رضا علیهماالسلام،اختصاص دارد که تاکنون آن گونه که بایسته ی ایشان است به جامعهی ادبی فارسی زبان معرفی نشده است. در این مقاله ضمن ارایه تصویری از سابقه ی تاریخی تشی ع در خراسان به ویژه ادبیات شیعی، سعی شده است اوضاع اجتماعی نیز به صورت خلاصه به تصویر کشیده شود، سپس به معرفی نسخ دیوان نظام و معرفی ساختار کلی سرودههای وی و زمینهی فکری خاص شاعر که عنایت به ادبیات آیینی شیعه است ، مورد توجه واقع شده و نمونه های از هرکدام ارایه شده است.در بخشی دیگر به نوآوریهای شاعر در دنیای ادبیات پرداخته شده است زیرا نظام نیز در کنار دیگر شعرای روزگار سعی دارد، سبک شعر عراقی را دگرگون کرده و طرحی نو دراندازد به همین سبب در این راه نیز نوآوریهای دارد که راه را برای شاعران سبک اصفهانی گشوده است.

کلیدواژه ها:

نظام الدین استرآبادی ، شعر شیعی قرن نهم ، نوآوریها ، سبک هندی