بررسی تنوع زیستی علف‏های هرز سامانه‏های تحت کشت گندم شهرستان گرگان (حوزه قره‏سو) با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

علف‏های هرز از جمله اجزای مهم یک اکوسیستم زراعی بشمار می‏روند که در طول تاریخ کشاورزی همواره انسان و سیستم‏های زراعی تاثیر زیادی بر پویایی، گسترش و تکامل این جوامع زیستی داشته‏اند. بررسی تنوع زیستی علف‏های هرز سامانه‏های تحت کشت گندم شهرستان گرگان (حوزه قره‏سو)، طی عملیات نمونه‏برداری و بازدید میدانی در بهار سال 1389 صورت گرفت. در این مطالعه تعداد 79 مزرعه از هشت روستا به صورت تصادفی انتخاب گردید، سپس با استفاده از کادر 25/0 مترمربعی، نمونه برداری به روش W شکل و با شمارش تعداد علف‏های هرز هر کادر و ثبت آن‏ها به تفکیک جنس و گونه صورت پذیرفت. سپس شاخص‏های تنوع شانن- واینر و شاخص یکنواختی سیمپسون برای اندازه‏گیری تنوع زیستی مورد محاسبه قرار گرفتند. نقشه‏ این شاخص‏‏ها با وارد کردن داده‏های جمع‏آوری و محاسبه شده در محیط نرم‏افزار ArcMap نسخه 9.3.1 از مجموعه نرم‏افزارهای ArcGis (ESRI, 2009) و انجام پردازشهای لازم تهیه شد. نقشه‏های حاصل نشان داد که روستای توشن و اوزینه در ناحیه جنوبی، همچنین روستای هاشم آباد و قلعه محمود واقع در قسمت شمال غربی منطقه مورد مطالعه دارای بیشترین میزان شاخص تنوع شانن- واینر و همچنین شاخص یکنواختی سیمپسون بودند. میانگین شاخص‏ها برای نقاط روستایی نشان داد که روستای توشن و سعد آباد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان شاخص تنوع شانن- واینر بودند. روستاهای اوزینه، هاشم‏آباد، توشن و نصرآباد با میانگین شاخص یکنواختی 6/0 بیشترین و روستای سعدآباد با میانگین شاخص یکنواختی 3/0 کمترین یکنواختی را داشتند. نواحی با شاخص‏های تنوع و یکنواختی بالاتر دارای بارندگی و ارتفاع بالاتری بود.

کلیدواژه ها:

علف هرز ، تنوع زیستی ، شاخص تنوع شانن-واینر ، GIS