برداشت های ادبی و عرفانی از اسماء و صفات الهی بر اساس روح الارواح سمعانی

احمد سمعانی یکی از نویسندگان بزرگ قرن پنجم و ششم هجری است که کتاب خودروح الارواح را درباره اسماء و صفات الهی در این دوره نوشته است. روح الارواح اولینکتاب مستقل در زمینهی اسماء و صفات الهی است که به رشته تحریر در آمده است.سمعانی یکصد و ده نام خداوند را تحت هفتاد و چهار عنوان بررسی کرده است. در هرمورد، وی ابتدا معانی لغوی نام یا نامهای مورد بحث را توضیح می دهد و سپس از خطوراتفکری خود کمک می گیرد که نتیجه آن، مجموعه ای از تاملات ژرف در باب مضامیناساسی عرفان اسلامی است. گاه نیز از ابیات و اشعاری از خود و دیگر شاعران استفادهمی کند که به لحاظ تاریخ ادبیات اهمیت ویژه ای دارند. روح الارواح از نخستین متونعرفانی فارسی است که برای بیان مفاهیم عرفانی، نثری آهنگین را برگزیده است.جنبه های ادبی موجود در این کتاب در کنار مفاهیم و تفکرات عرفانی، بیانگر جایگاهارزنده ی علمی و ادبی این اثر در میان متون ادبیات عرفانی فارسی تدوین شده در سدهپنج تا هفت هجری است. محور اصلی این پژوهش پس از معرفی کوتاه کتاب و نویسنده،بیان جنبه های ادبی و عرفانی روح الارواح که شامل تشبیهات برای اسماء الهی، استعارات،کنایات، سجع پردازی ها، استناد به اشعار فارسی و عربی، تلمیحات قرآنی و احادیث وداستان ها می باشد، با رهیافتی تحلیلی – توصیفی به آن پرداخته است.

کلیدواژه ها:

اسماء و صفات ، روح الارواح ، سمعانی ، عرفان اسلامی