جایگاه کودک در سیاست نامه خواجه نظام الملک طوسی با رویکرد تاریخ گرایی نو

سیاست نامه یا سیرالملوک اثر خواجه نظام الملک طوسی از آثار برجسته ی نثر فارسی در قرن پنجم است. مولف در این کتاب به تعلیم و توصیه ی آداب پادشاهی و مملکت داری پرداخته است. در میان صفحات این اندرزنامه اشاراتی به کودکان نیز به چشم می خورد که مورد تمرکز این پژوهش قرار گرفته اند. در جمع آوری اشارات مرتبط با کودکی، به جست و جوی کلمات کودک و فرزند و خردسال و ... بسنده نشده است و تمامی جملات و عباراتی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با مفهوم کودکی در ارتباط بوده اند مورد بررسی قرار گرفته اند. یافتههای این بررسی نشان میدهد که توصیف سیمای کودک در سیاستنامه را میتوان ذیل این موضوعات دسته بندی نمود: در جایگاه بیخردی و ضعف، مورد ترحم و نیازمند حمایت، تحقیر شده و گاه در ردیف اموال. همچنین بررسی جایگاه کودک و کودکی در سیاستنامه با رویکرد تاریخگرایی نو نشان میدهد که گفتمان قدرت حاکم بر کتاب زمینهساز این نوع نگاه به کودک بوده است و نظام حکومتی، توجه به اصل و نسب، روابط والد- فرزندی، و رویکردهای تربیتی اجزایی از گفتمان قدرت مرتبط با کودک در سیاستنامه هستند که شناخت آنها از این جهت که امکان بروز و ظهور در دنیای امروز را نیز دارند حایز اهمیت است.

کلیدواژه ها:

تاریخ گرایی نو ، خواجه نظام الملک ، سیاست نامه ، کودک ، گفتمان قدرت