مرگ یزدگرد نمایشنامه ای پسامدرن

پسامدرنیسم به مثابه ی یکی از الگوهای حیات فرهنگی جوامع غربی،بیش از دیگر شاخه های علوم انسانی در ادبیات و هنر خودنمایی میکند. با تمام تعابیر و تفاسیر مختلف و گاه پیچیده ی این پدیده در نگاه متفکران این حوزه ، اگر پست مدرنیسم را گسستی از جهان مدرنیسم محسوب نماییم ، هسته پرسش های اساسی پسامدرنیسم را میتوان در سه مقوله انکار سوژه آگاه و خودمختار،معرفت در حکم وجهی از بازنمایی، تاریخی گری مفاهیم مدرنیستی پیشرفت ردیابی نمود. دغدغه امر پست مدرن در ادبیات در نوع مواجه هبا زبان صورتبندی میشود. آنچه از خلال بازیهای زبانی متعدد در متن حضور پیدا میکند، دستیابی به حقیقتی واحد و جهانشمول را به چالش کشیده و معرفت ما را از جهان در چنبره ساخت اجتماعی- فرهنگی و تنها یکی از نظامهای گفتاری بیان میدارد. انعکاس این نوع نگرش را در ادبیات پسامدرن میتوان در ویژگیهایی چون تداعی واقعیات متکثر، محتوای وجودشناسانه،بینظمی در روایت رویدادها، اختلال زبانی، بازنمایی فروپاشی فرا روایتها،آشکار کردن تصنع مشاهده نمود. در این مقاله کوشش شده است برخی از مولفه های ادبیات پسامدرن در نمایشنامه مرگ یزدگرد واکاوی شود. در اولین گام پس از شرح رویکرد پست مدرنیسم نسبت به بازتاب واقعیت (تاریخ حادث شده)مواجه هبیضایی با امر تاریخی,چگونگی مرکز زدایی از متن و شخصیتهای تاریخی درون اثر , جهان چندگانه ی درون اثر و عدم قطعیت در دریافت حقیقت بر اساس نظرمتفکرین پسامدرن تبیین شده است . پس از آن انعکاس مفاهیمی دریدایی، همچون واسازی , تقابل های دوگانه حضور و غیاب , تکثر دلالت برای دالی واحد و ابهامزایی در نحوه شخصیت پردازی درون متن مورد مداقه قرار گرفته است .

کلیدواژه ها:

بیضایی ، مرگ یزدگرد ، شخصیت پردازی ، پسامدرنیسم ، تاریخ گرایی نوین